W tym roku kapituła nagrody wybrała do 2. etapu 5 książek. Ostatecznie z uwagi na wysoki poziom publikacji postanowiła docenić wartość nominowanych publikacji i zgodnie z regulaminem nagrodzić 3 tytuły, zachowując przy tym prestiżowy charakter pierwszej nagrody. Przypadła ona dr Ewie Koźmińskiej-Frejlak z Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie za książkę „Po Zagładzie. Praktyki asymilacyjne ocalałych jako strategie zadomawiania się w Polsce (1944/45-1950)”.
Jak podkreślili w laudacji dr hab. Magdalena Ruta, prof. UJ i dr hab. Adam Kopciowski, prof. UMCS, publikacja ma starannie przemyślaną i logiczną konstrukcję. W jej dwóch pierwszych rozdziałach autorka nakreśliła szerokie tło stanowiące punkt wyjścia dla rozpoznania, opisu i analizy głównego problemu badawczego. Znalazła się w nich charakterystyka wybranych elementów doświadczenia Zagłady, demograficzny i psychologiczny bilans wojny, a także społeczno-polityczny krajobraz powojnia określający status i rzutujący na kondycję ocalałych. W trzech ostatnich rozdziałach, kluczowych z perspektywy tytułowych dociekań autorki, przedstawiono główne praktyki asymilacyjne badanej grupy: konwersje, zmiany danych personalnych i zawieranie mieszanych małżeństw, wyjaśniając jednocześnie ich uwarunkowania, motywacje, skalę i charakter.
Drugą nagrodę otrzymała dr Agnieszka Witkowska-Krych, także z Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie, autorka książki „Dziecko wobec Zagłady. Instytucjonalna opieka nad sierotami w getcie warszawskim”. Nagrodzony tytuł przedstawia historię ponad 20 sierocińców i internatów, funkcjonujących w getcie warszawskim od 1940 do 1943 roku, z których najbardziej znany jest Dom Sierot prowadzony przez Janusza Korczaka i Stefanię Wilczyńską. Autorka, prezentując wyniki swoich najnowszych badań, opisuje warunki życia codziennego dzieci w dzielnicy zamkniętej oraz ich dorosłych opiekunów.
Trzecim laureatem jest dr Tomasz M. Jankowski za monografię „Demography of a Shtetl. The Case of Piotrków Trybunalski”. Autor przedstawił w niej opis badania ilościowego nad Piotrkowem Trybunalskim przedstawia jego ewolucję od typowego półrolniczego miasteczka wczesnej epoki nowożytnej, w którym życie toczyło się głównie na terenie żydowskich przedmieść, do stolicy guberni w Królestwie Kongresowym. Zastosowanie technik badania podłużnego i rekonstrukcji genealogicznych umożliwiło przeanalizowanie liczby potomstwa, zgonów oraz ślubów od wprowadzenia rejestru stanu cywilnego we wczesnym wieku XIX do czasów Holokaustu, co doprowadziło do odkrycia szeregu kluczowych różnic, jak również uderzających podobieństw pomiędzy miejscowymi Żydami i nie-Żydami.
Tradycyjnie dyplomy uznania otrzymali także pozostali nominowani: Alina Molisak za książkę „Jewish Warsaw - Jewish Berlin. Literary Portrayal of the City on the first half of the 20th Century” oraz dr Piotr Sadzik za publikację „Regiony pojedynczych herezji: marańskie wyjścia w prozie polskiej XX wieku”.
Nagroda im. Józefa A. Gierowskiego i Chonego Shmeruka, której wysokość wynosi 20 tys. złotych, została ustanowiona z inicjatywy wspomnianych wyżej środowisk akademickich UJ i UMCS , przy wsparciu finansowym Fundacji im. Marcella i Marii Rothów. Jej patronami są dwaj wybitni uczeni, którzy wnieśli wielki wkład w poprawę relacji polsko-żydowskich i polsko-izraelskich, a także przyczynili się do rozwoju studiów żydowskich i badań nad dziejami polskich Żydów – prof. Józef A. Gierowski, rektor UJ w latach 1981-1987 i prof. Chone Shmeruk z Uniwersytetu Hebrajskiego w Jerozolimie. Nawiązana przez nich w 1984 roku współpraca stanowiła impuls do podjęcia interdyscyplinarnych badań w zakresie judaistyki i zaowocowała ich ogromnym rozwojem.
źródło: https://cms.portal.umcs.pl/agicon/content/item/nodeId/23641
