Stanowisko Rady KSN w sprawie wdrażania Ustawy 2.0 na uczelniach
z dn. 23.11.2019 r.
Komunikat Komisji Zakładowej Solidarność
Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
NUMER 11 LUBLIN z dnia 3 grudnia 2019 roku
(w kadencji 2018-2022) www.solidarnosc.umcs.lublin.pl
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
RELACJA Z POSIEDZENIA RADY KRAJOWEJ SEKCJI NAUKI
Warszawa, dnia 23 listopada 2019 r.
Posiedzenie Rady KSN poszerzone o przewodniczących lub przedstawicieli organizacji zakładowych NSZZ „Solidarność” uczelni wyższych w Polsce miało na celu wymianę informacji dotyczących wprowadzania na uczelniach Ustawy 2.0, w tym statutów, regulaminów pracy, regulaminów wynagradzania oraz regulaminów organizacyjnych. Przedstawicielem OZ NSZZ „S” UMCS była kol. Anna Gromada. Spotkanie prowadził kol. Marek Kisielowski oraz kol. Dominik Szczukocki. W dyskusji udział wzięło ponad 30 przedstawicieli różnych uczelni. Poruszono następujące problemy:
- MNiSW dokonało przeglądu statutów uczelni i niektóre z nich odesłało do poprawy.
- W wielu uczelniach jest niedostateczny przepływ informacji – organizacje związkowe nie mogą przesyłać wiadomości do wszystkich pracowników, a jedynie do swoich członków.
- Zmiana struktury uczelni w wielu przypadkach spowodowała chaos. Powstały problemy z ustalaniem podległości pracowników, nastąpił spadek zaangażowania i nastrojów pracowników, pogorszyły się stosunki międzyludzkie.
- Na wielu uczelniach wytworzono „kominy” płacowe, które spowodowały frustrację pracowników.
- Zwrócono uwagę na grupę pracowników niebędących nauczycielami, a zwłaszcza pracowników naukowo- i inżynieryjno-technicznych, którzy są głęboko niedocenieni zarówno finansowo jak i prestiżowo. Zaproponowano aby zapisy o tych pracownikach znalazły się w przewidywanej nowelizacji Ustawy i by uwzględniono w nich zwiększenie puli środków na nagrody rektora dla tej grupy.
- Mówiono o nadmiernej władzy rektora na uczelniach i związaną z tym biernością środowiska akademickiego. O tym, żeby w przyszłej nowelizacji ustawy zmieniono w ciałach kolegialnych głos doradczy na stanowiący dla związków zawodowych.
Po dyskusji przyjęto STANOWISKO (w załączniku poniżej), które zostało skierowane do Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
PAŃSTWOWE I SPOŁECZNE INSTYTUCJE
SYSTEMU OCHRONY PRACY
W dniu 14.11. br. w Poznaniu odbyła się konferencja naukowa Państwowe i społeczne instytucje systemu ochrony pracy pod patronatem Rektora Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza oraz Głównego Inspektora Pracy. Uczestniczył w niej nasz przedstawiciel – kol. Piotr Dukowski.
Główny Inspektor Pracy przedstawił historię Państwowej Inspekcji Pracy – od powstania w 1919 r. do chwili obecnej, a także jej cele statutowe, bieżące zadania i osiągnięcia. Wyświetlono krótki film na ten temat, dostępny jest on pod linkiem: https://youtu.be/M-xxkX7qUuY
W dalszym ciągu spotkania prof. dr hab. Ryszard Bugaj w wykładzie pt.: Pracownik, czy siła robocza? Podjął próbę opisu rynku pracy w Polsce. Największym problemem rynku pracy jest brak właściwej podaży pracowników pozytywnie zmotywowanych do pracy, za co odpowiadają sami pracodawcy. Pracownicy są źle motywowani poprzez niskie dochody. W dodatku ich podział jest w 90% wadliwy w danej grupie pracowników; nieadekwatny do umiejętności pracownika i jego zaangażowania w pracę. Kryteria tego podziału z reguły nie mają podstaw merytorycznych. Pozostałe czynniki demotywujące pracownika to: zła jakość ubezpieczeń społecznych, służby zdrowia i świadczeń emerytalnych będących ukoronowaniem wieloletniej pracy. Pracownicy w Polsce praktycznie są pozbawieni wpływu na funkcjonowanie zakładu pracy i jest to relikt wśród krajów UE i nie tylko. Niestety proces ten dalej się pogłębia.
Prof. UŁ dr hab. Dariusz Makowski w wykładzie pt. Społeczna Inspekcja Pracy i służba bhp (z)marnowana szansa na budowę małych społeczności przedstawił rolę SIP i związków zawodowych w państwowym systemie ochrony pracy. Przeanalizował istotne podstawy prawne, na których opiera się SIP, jej funkcje kontrolne i partycypacyjne. Rolą SIP jest permanentna ocena zjawisk zachodzących w środowisku pracy oraz na styku pracodawca-pracownik. Pokutuje błędne założenie, że SIP jest „oprawcą” związków zawodowych w stosunku do pracodawcy i należy z tym założeniem walczyć. W Polsce rozpowszechniła się niska kultura pracy, czemu są współwinne obie strony tego procesu.
Jarosław Lange z NSZZ „Solidarność” Region Wielkopolska podjął temat SIP w praktycznym aspekcie jej działania, na konkretnych przykładach. Jej skuteczność, ale także i porażki, spowodowane głównie konstrukcjami prawnymi, które uniemożliwiają np. skuteczne egzekwowanie należnych wynagrodzeń. Poważnym błędem jest fakt, iż Polska dotychczas nie ratyfikowała Zrewidowanej Europejskiej Karty Społecznej. Więcej informacji dostępnych pod linkiem: https://czasopisma.beck.pl/monitor-prawa-pracy/artykul/zrewidowana-europejska-karta-spoleczna-perspektywy-ratyfikacji/
Podsumowując:
1. Pracownik powinien być świadomy, iż w procesie pracy jego zdrowie, samopoczucie i życie są bezcenne. Poprzez stworzone regulacje prawne należy skutecznie zabiegać o prawa pracownicze. Jedną z nich jest ustawa o SIP. Przymiotnik społeczna – oznacza tutaj uprawniona publicznie jako element działania państwa. SIP nie jest próbą sił, ale jest dobrem wspólnym; to nie jest opozycja i obstrukcja, ani atak na pracodawcę, tylko wspólne staranie o pracę w warunkach zgodnych z prawem.
2. Jeżeli nie nastąpi ustrojowa zmiana w podejściu do pracy to wpadniemy w pułapkę średniego rozwoju (jeśli już w niej nie tkwimy). Nowoczesne technologie będą generowały niebawem nadmiar pracy, który rozwiązany może być jedynie elastycznym podejściem do pracy w pozytywnym rozumieniu tego słowa.
INFORMACJA Z XVI POSIEDZENIA PLENARNEGO
RADY GŁÓWNEJ NAUKI I SZKOLNICTWA WYŻSZEGO
na podstawie notatki sporządzonej przez Bogusława Dołęgę (KSN)
Posiedzenie odbyło się 10 października 2019 r. Prowadził Przewodniczący RG prof. Zbigniew Marciniak. Wśród zaproszonych gości byli obecni m.in.: Przewodniczący KRASP prof. Jan Szmidt, Przewodniczący Rady Głównej Instytutów Badawczych prof. Leszek Rafalski oraz Prezes Sieci Badawczej Łukasiewicz dr Piotr Dardziński.
W pierwszej części zgromadzeni wysłuchali wystąpienia prof. inż. Mariana Szczerka „Finansowanie nauki w Polsce”. Tematyka wystąpienia wiązała się z niskim poziomem finansowania badań, zwłaszcza w kontekście założonych celów reformy nauki i szkolnictwa wyższego. Prelegent przedstawił system finansowania badań w Polsce na tle międzynarodowym. Prezentacja dostępna jest pod adresem:
http://www.rgnisw.nauka.gov.pl/g2/oryginal/2019_10/c6cc388bd9aa952b906e35c6e29f8a84.pdf
Dyskusja po wystąpieniu dotyczyła przyczyn tak niskiego finansowania. Prof. Rafalski zwrócił uwagę na konieczność rozdzielenia strumienia finansowania nauki od szkolnictwa wyższego, powtórzył tezę prelegenta dotyczącą znaczenia stabilnego finansowania badań wyprzedzających. Poruszano też inne problemy: marginalizowanie humanistyki poprzez niewielką dotację statutową, dekarbonizacji gospodarki, z którą nie poradzą sobie sami przedsiębiorcy; potrzeby stworzenia polityki państwa w kwestii nauki; niewystarczającego wykorzystania programów Horyzont 2020 i Horyzont Europa i niskiego zainteresowania aplikowaniem, które staje się nieopłacalne wobec wkładanego wysiłku administracyjno-intelektualnego. Prof. Szmidt stwierdził, że nadmierna biurokratyzacja oraz źle skonstruowane wewnętrzne systemy finansowania agencji rządowych stwarzają trudności w realizacji i rozliczaniu prac badawczych. Dr Dardziński wskazał, że miedzy rokiem 2017 a 2018 o 60% wzrosła liczba przedsiębiorców, którzy sięgnęli po środki związane z B+R, a w 80% środki te zostały spożytkowane na zatrudnianie osób, które są wstanie kooperować z jednostkami naukowymi; dodał również, że MNiSW we współpracy z Ministerstwem Przedsiębiorczości i Technologii otworzyło biuro lobbystyczne na rzecz Horyzontu Europa. Prof. Jan Szambelańczyk wspomniał, że uczestniczył w kongresie bankowości, gdzie mówiono o triadzie państwo – sektor finansowy – nauka pod znakiem zrównoważonego rozwoju. W ciągu ostatnich miesięcy w krajach Europy, a także Azji zauważalny jest wzrost liczby projektów związanych ze zrównoważonym rozwojem. Banki centralne podjęły radykalne działania związane z pewnymi nakładami, a jednocześnie z dyrektywami ograniczającymi finansowanie szkodliwych inwestycji.
Po przerwie dokonano wyboru uzupełniającego przedstawiciela reprezentatywnych związków zawodowych do Prezydium Rady Głównej. Został nim członek Rady KSN NSZZ „S” – dr inż. Bogusław Dołęga. Pozytywnie zaopiniowano zmiany w projekcie rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego zmieniającego rozporządzenie w sprawie sporządzenia wykazów wydawnictw monografii naukowych oraz czasopism naukowych i recenzowanych materiałów z konferencji międzynarodowych.
