Historia NSZZ „Solidarność”
Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Początki
Wrzesień 1980 roku jest okresem burzliwych dyskusji nad przyszłością organizacji związkowej w UMCS, gdzie działa tylko Związek Nauczycielstwa Polskiego. W instytutach i na wydziałach odbywają się pracownicze zebrania, na których mówi się o konieczności tworzenia wolnych, niezależnych i samorządnych struktur związkowych, dyskutuje o programach takich związków, formułuje postulaty wobec władz uczelni.
23 września na Wydziale Humanistycznym zostaje wybrany pierwszy w UMCS Komitet Założycielski NSZZ „Solidarność”. W następnych dniach odbywają się zebrania założycielskie na innych wydziałach i w jednostkach pozawydziałowych. Przedstawiciele komitetów założycielskich i grup inicjatywnych powołują Tymczasowy Zespół Koordynacyjny NSZZ „Solidarność”. Zadaniem Zespołu jest przygotowanie zebrania delegatów samorządnych związków zawodowych istniejących i powstających w jednostkach organizacyjnych UMCS, w celu wybrania komitetu założycielskiego NSZZ przy UMCS.
2 października 1980 roku odbyło się Uczelniane Założycielskie Zebranie Delegatów. W zebraniu uczestniczyło 70 osób reprezentujących 14 komitetów założycielskich (5 delegatów z każdej jednostki organizacyjnej UMCS). Na zebraniu został utworzony Uczelniany Komitet Założycielski NSZZ „Solidarność” przy UMCS oraz wybrana Komisja Rewizyjna. Uchwalono rezolucję oraz wyrażono solidarność ze strajkiem ostrzegawczym w dniu 3 października. Rezolucja wyrażała podziw dla postawy robotników polskich, uznanie dla treści porozumień sierpniowych, deklarację przyłączenia się do nurtu przemian reprezentowanego przez robotników. Dostrzegano w niej również konieczność stworzenia krajowych i regionalnych sekcji branżowych pracowników nauki i oświaty.
Zgodnie z decyzją Uczelnianego Zebrania Założycielskiego Delegatów w skład Uczelnianego Komitetu Założycielskiego NSZZ „Solidarność” weszło 16 przedstawicieli komitetów założycielskich w poszczególnych jednostkach organizacyjnych UMCS (po dwie osoby z Instytutu Chemii i Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi, po jednej osobie z pozostałych jednostek organizacyjnych) oraz 5 członków wybranych w bezpośrednim i tajnym głosowaniu przez delegatów. Zgodnie z uchwałą zebrania skład komitetu został poszerzony o przedstawicieli nowo utworzonych komitetów założycielskich. Łącznie UKZ liczył 24 członków, a jego przewodniczącym został Stefan Symotiuk.
Pierwsza Komisja Zakładowa NSZZ „Solidarność” UMCS
16 grudnia 1980 roku rozpoczęło się pierwsze, założycielskie Zakładowe Zebranie Delegatów NSZZ „Solidarność” UMCS. Uczestniczyło w nim 241 delegatów wszystkich kół (związek liczył wówczas 1395 członków). Wśród zaproszonych gości znaleźli się: rektor prof. dr Wiesław Skrzydło, członkowie Międzyzakładowego Komitetu NSZZ „Solidarność” Regionu Środkowowschodniego – Jan Bartczak, Bolesław Ćwikła, przedstawiciele NSZZ „Solidarność” z pozostałych wyższych uczelni Lublina, ze środowiska nauczycielskiego i z kilku dużych zakładów przemysłowych regionu, przedstawiciele partii i stronnictw politycznych działających w UMCS, przedstawiciele Rady Zakładowej ZNP-NiSzW. Już w pierwszym głosowaniu zebranie wybrało przewodniczącego Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność” UMCS – został nim Jerzy Bartmiński. Wybrano 25–osobową Komisję Zakładową, siedmioosobową Komisję Rewizyjną, Społecznego Inspektora Pracy i 10 delegatów na Regionalne Zebranie Delegatów. W skład 25-osobowej Komisji Zakładowej weszli:
Jerzy Bartmiński – przewodniczący; etnolingwista, docent w Zakładzie Języka Polskiego
Dobrosław Bagiński – artysta plastyk, asystent w Instytucie Wychowania Artystycznego
Małgorzata BIELECKA-HOŁDA – starszy asystent w Instytucie Matematyki
Marek BUDZIŃSKI – pracownik inżynieryjno-techniczny w Zakładzie Dydaktyki Fizyki
Barbara BULICZ – kustosz w Oddziale Gromadzenia i Uzupełniania Zbiorów Biblioteki Głównej
Radosław DRWAL – psycholog, adiunkt w Instytucie Psychologii
Józef DUDA – historyk, adiunkt w Zakładzie Historii Gospodarczej i Myśli Ekonomicznej
Kazimierz GOEBEL – matematyk, prof. nadzw., kierownik Zakładu Równań Różniczkowych
Józef KACZOR – pracownik naukowo-techniczny w Zakładzie Mikrobiologii Stosowanej
Bogusława KACZYŃSKA – adiunkt w Zakładzie Etyki i Estetyki MIFiS
Leon KOJ – filozof, docent, kierownik Zakładu Logiki i Metodologii Nauk MIFiS
Teresa LISZCZ – prawnik, adiunkt w Zakładzie Prawa Pracy
Janusz MATUSEWICZ – adiunkt w Zakładzie Chemii Fizycznej
Dobiesław NAZIMEK – adiunkt w Zakładzie Technologii Chemicznej
Józef PASZCZYK – geograf, adiunkt w Zakładzie Hydrografii
Alina PYDA – pracownik obsługi w Instytucie Fizyki
Stanisław RADZKI – adiunkt w Zakładzie Chemii Ogólnej i Nieorganicznej
Henryk RENIGER – prof. nadzw., kierownik Zakładu Prawa Finansowego
Zdzisław STĘPNIEWSKI – mechanik maszyn poligraficznych, Zakład Poligrafii
Jerzy ŚWIĘCH – historyk literatury, docent, kierownik Zakładu Literatury Współczesnej
Andrzej TESKE – fizyk, adiunkt w Zakładzie Fizjologii Roślin
Elżbieta TESKE – biolog, Ogród Botaniczny
Jan WOJCIESZCZUK – adiunkt w Zakładzie Prawa Pracy
Marian ZAJĄC – biolog, adiunkt w Zakładzie Fizjologii Zwierząt
Michał ZIELIŃSKI – adiunkt w Zakładzie Ekonomii Politycznej
Pierwsze posiedzenie Komisji Zakładowej odbyło się 18 grudnia 1980 roku. Tymczasowym lokalem Komisji był pokój 301 Instytutu Fizyki, ul. Nowotki 10 (obecnie Radziszewskiego).
III ZAKŁADOWE ZEBRANIE DELEGATÓW
26 maja 1981 roku odbyło się sprawozdawczo-wyborcze Zakładowe Zebranie Delegatów NSZZ „Solidarność” UMCS. Związek liczył wówczas 2782 członków skupionych w 10 komisjach oraz 37 wydziałowych i 18 samodzielnych kołach. Wydawany jest biuletyn informacyjny „Solidarność Uniwersytecka”, działa Klub Pracownika UMCS „Solidarność”. Siedzibą KZ stają się pomieszczenia na XIV piętrze rektoratu przekazane Związkowi przez rektora prof. Wiesława Skrzydło.
ZZD oceniło półroczną działalność KZ i większością głosów, przy jednym sprzeciwie i 24 głosach wstrzymujących się udzieliło Komisji Zakładowej votum zaufania. Wobec rezygnacji z pełnionych funkcji: przewodniczącego, 14 członków KZ i 3 członków Komisji Rewizyjnej, przeprowadzono także wybory uzupełniające. Nowym przewodniczącym KZ został wybrany Stefan Symotiuk.
Na posiedzeniu w dniu 2 czerwca nowa Komisja Zakładowa przyjęła nowe zasady organizacji pracy: Komisja Zakładowa pracuje w czterech sześcioosobowych zespołach, zespoły obradują w stałych terminach, ich posiedzenia są jawne.
Zespół organizacyjny
Janusz Matusewicz (przewodniczący)
Dobrosław Bagiński
Bogusława Kaczyńska
Danuta Kasprzak
Mirosław Łoboda
Zofia Woźniak
Zespół d.s. pracowników i uczelni
(zespół „wewnętrzny”)
Marek Budziński (przewodniczący)
Jan Matraszek
Anna Nasalska
Grzegorz Nowak
Zdzisław Stępniewski
Andrzej Teske
Zespół ds. socjalnych, wypoczynku i kultury
Elżbieta Teske (przewodnicząca)
Adam Gąsiorowski
Maria Głowacka
Kazimierz Iwaszko
Józef Kaczor
Marian Zając
Zespół d.s. współpracy ze środowiskiem (zespół „zewnętrzny”)
Sabina Magierska (przewodnicząca)
Jerzy Bartmiński
Józef Duda
Zdzisław Kowalski
Alina Pyda
WacławWasilewski
Przewodniczący Komisji Zakładowej i przewodniczący zespołów tworzą prezydium Komisji Zakładowej. Komisję w tym właśnie składzie zastał 13 grudnia 1981 roku stan wojenny i delegalizacja Związku.
Podziemna Komisja Zakładowa NSZZ „S” UMCS
13 grudnia członkowie NSZZ „S” i studenci UMCS rozpoczynają strajk okupacyjny w budynkach Uczelni – rektoracie, na Wydziale Chemii, na Wydziale BiNoZ, w Chatce Żaka, w DS „Grześ”. 14 grudnia Senat UMCS podejmuje uchwałę – protest przeciw wprowadzeniu stanu wojennego i represjom. Senatorzy apelują o zawieszenie strajku. Część strajkujących zostaje zatrzymana przez ZOMO, internowana zostaje Sabina Magierska. 15 grudnia akcja strajkowa wygasa. Represje wobec działaczy „Solidarności” UMCS trwają – internowani zostają: Jerzy Bartmiński, Radosław Drwal, Sławomir Kozłowski, Wiesław Kamiński, Ewa Jakson, Lesław Paga, Janusz Wojcieszczuk, nieco później Andrzej Bączkowski, Zbigniew Hołda, Janusz Mazurek. Aresztowany zostaje Wacław Wasilewski złapany na przewożeniu podziemnych druków.
Lata 1982 – 1989 to okres działalności podziemnej Komisji Zakładowej (pKZ) NSZZ „S” UMCS początkowo w składzie Komisji sprzed 13 grudnia, potem stopniowo zmieniającym się. Zebrania odbywają się w prywatnych mieszkaniach.
Zbierane są składki związkowe. Na szeroką skalę zostaje zorganizowana pomoc więzionym i ukrywającym się, a także ich rodzinom, w formie paczek żywnościowych, odzieży i leków, pochodzących w większości z zagranicznych darów.
Organizowany jest druk i kolportaż podziemnych wydawnictw. Członkowie pKZ są redaktorami pism drugiego obiegu – „Miesięcznika” i „Kontrapunktu”.
Przy pomocy Kościoła rusza akcja „Wakacji z Bogiem” służąca organizacji wypoczynku letniego dla dzieci osób represjonowanch, więzionych i innych, spoza Związku, potrzebujących pomocy.
KZ prowadzi działalność oświatową, służy ekspertyzami. Powstaje lubelski oddział Społecznego Komitetu Nauki utworzonego na szczeblu krajowym z inicjatywy profesorów UW i PAN. Komitet wspiera stypendiami młodych naukowców marginalizowanych w uczelniach z powodów politycznych, promuje objęte polityczną cenzurą tematy badawcze.
W czerwcu 1987 roku delegacja NSZZ „S” UMCS bierze udział w spotkaniu z Ojcem Świętym na Czubach i wręcza Mu dar od Związku – pamiątkową statuetkę.
We wrześniu 1988 roku pKZ powołuje Grupę Roboczą na Rzecz Relegalizacji NSZZ „S” jako działające jawnie ciało reprezentującego Związek do czasu prawnego uregulowania jego statusu. Przewodniczącym Grupy zostaje Ryszard Setnik. W chwili ponownej rejestracji „Solidarności” w kwietniu 1989 roku na UMCS jest 463 członków Związku regularnie płacących „podziemne” składki.
NSZZ „Solidarność” UMCS po 1989 roku
Kadencja 1989 – 1991
Na pierwsze po relegalizacji związku Walne Zakładowe Zebranie Delegatów NSZZ „S” UMCS, na którym określono strukturę związku na UMCS i wybrano Ryszarda Setnika na przewodniczącego Komisji Zakładowej. KZ powołuje sześcioosobowy zespół roboczy do spraw represjonowanych po ogłoszeniu stanu wojennego. W 1990 roku ZZD mimo zaniepokojenia wypowiedziami i decyzjami przewodniczącego Komisji Krajowej NSZZ „S” Lecha Wałęsy, udziela mu jesienią poparcia w drugiej turze wyborów prezydenckich. W czerwcu 1991 roku Ryszard Setnik zostaje przewodniczącym Wojewódzkiej Rady Unii Demokratycznej i rezygnuje z funkcji przewodniczącego KZ. Prezydium KZ powierza funkcje p.o. przewodniczącego KZ Markowi Turczyńskiemu.
Kadencja 1991 – 1993
1991 rok: w listopadzie Zakładowe Zebranie Delegatów wybiera Józefa Kaczora na przewodniczącego KZ.
1992 rok: powstaje Koło Emerytów i Rencistów NSZZ „S” UMCS z przewodniczącą Ireną Kuczyńską. Józef Kaczor zostaje przewodniczącym reaktywowanej Komisji Porozumiewawczej Lubelskiego Ośrodka Naukowego (KPLON). Powołany zostaje Klub „Solidarność”. KZ negocjuje z Władzami UMCS warunki zwolnień grupowych i uruchamia fundusz na pożyczki krótkoterminowe dla członków Związku, tzw. „chwilówki”.
Kadencja 1993 – 1995
1993 rok: na wniosek przewodniczącego KZ Józefa Kaczora Senat UMCS uchwala stanowisko solidaryzujące się ze strajkującymi nauczycielami i pracownikami służby zdrowia, protestującymi wobec degradacji nauki, kultury i opieki zdrowotnej i malejącym udziale tych dziedzin w budżecie państwa. KZ wyraża wolę zachowania apolityczności – za forum właściwe do prowadzenia dyskusji w środowisku akademickim nad przyszłością obozu postsolidarnościowego Komisja uznaje Klub „Solidarność”.
1994 rok: w styczniu „nieznani sprawcy” włamują się do lokalu KZ. Z inicjatywy KPLON odbywa się spotkanie z przewodniczącym KK NSZZ „Solidarność” Marianem Krzaklewskim, w którym uczestniczą także rektorzy lubelskich uczelni. KZ wysyła do Marszałka Sejmu 1021 indywidualnych listów wyrażających protest wobec tragicznej sytuacji płacowej pracowników nauki.
Kadencja 1995 – 1998
1995 rok: Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ „S” w Gdańsku – Józef Kaczor zostaje członkiem Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” – jest to trzecia osoba z UMCS (po Wiesławie Kamińskim 1981 i Radosławie Drwalu 1990) wybrana do najwyższych władz NSZZ „Solidarność”.
1996 rok: KZ wspólnie z Niezależnym Zrzeszeniem Studentów prowadzi w środowisku akademickim akcję informacyjną na rzecz powszechnego uwłaszczenia. 31 sierpnia, w Ogólnopolskim Dniu Solidarności kilkunastoosobowa grupa z UMCS bierze udział w warszawskiej manifestacji przeciwko polityce rządu. Nasi członkowie biorą udział w audiencji generalna „Solidarności” u Ojca Świętego. Na wniosek KZ Senat UMCS podejmuje uchwałę w sprawie zasad ustalania udziału honorarium z tytułu praw autorskich w wynagrodzeniu pracownika.
1997 rok: w całym kraju „S” prowadzi akcje na rzecz ratowania stoczni Gdańskiej, sprzedawane są cegiełki – w środowisku akademickim zebrano 2890 zł. Klęska powodzi w kraju – KZ organizuje kwestę i przeznacza własne środki na pomoc dla powodzian. W Dąbrowicy koło Lublina odbywa się Krajowe Walne Zebranie Delegatów Krajowej Sekcji Nauki NSZZ „Solidarność” zorganizowane przez KPLON.
Kadencja 1998 – 2002
1998 rok: sprawozdawczo-wyborcze Zebranie Zakładowe Delegatów NSZZ „S” UMCS wybiera Marię Woźniakiewicz-Dziadosz na przewodniczącą KZ. Negocjacje płacowe z władzami Uczelni – wynegocjowano 9% wzrost płacy zasadniczej dla wszystkich pracowników. Janusz Mazurek i Wiesław Perdeus (członek prezydium KZ) zostają powołani na wiceprezydentów Miasta Lublina.
2000 rok: w FSC odbywa się sympozjum „Przed Sierpniem był Lipiec”, referaty wygłaszają m.in. Wiesław Kamiński i Jerzy Bartmiński, ukazują się materiały z sympozjum pod redakcją dr. Józefa Kaczora. Obchody XX-lecia NSZZ „S” UMCS – 19 grudnia uroczyste zebranie członków związku w auli Wydziału Ekonomii i okolicznościowa publikacja pt. „Solidarność” Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 1980–2000.
2001 rok: Zarząd Regionu Środkowowschodniego NSZZ „Solidarność” rejestruje w strukturze regionalnej związku przekształconą z KPLON Regionalną Sekcję Nauki; przewodniczącym RSN zostaje Józef Kaczor. Na ścianie budynku Wydziału Humanistycznego uroczyście odsłonięto i poświęcono tablicę upamiętniającą XX-lecie istnienia NSZZ „Solidarność” UMCS ufundowaną przez członków oraz dawnych działaczy uniwersyteckiej „S”. Po trudnych negocjacjach płacowych z Władzami UMCS w sprawie realizacji I etapu poprawy wynagrodzeń pełna kwota zwiększenia limitu na wynagrodzenia przeznaczona została na podwyżki płac. Obchody XX rocznicy wprowadzenia stanu wojennego – po okolicznościowej Mszy św. odbyło się spotkanie z członkami „S” internowanymi w czasie stanu wojennego.
Kadencja 2002 – 2006
2002 rok: sprawozdawczo-wyborcze Zakładowe Zebranie Delegatów NSZZ „Solidarność” UMCS wybrało dr Józefa Kaczora na przewodniczącego KZ i wystosowało apel do władz państwowych domagający się rzeczowej debaty na temat zmniejszenia bezrobocia i wyprowadzenia Polski z recesji. Nowo wybrana KZ ustala nową strukturę Komisji i powołuje Ryszarda Schoenborna na funkcję skarbnika. W związku ze zbliżającymi się wyborami w Uczelni Komisja sformułowała postulaty wobec przyszłych władz.
2003 rok: władze UMCS informują związki o planowanych redukcjach zatrudnienia w grupie pracowników niebędących nauczycielami akademickimi; Józef Kaczor i Maria Nowak wyrażają na posiedzeniu Senatu sprzeciw wobec redukcji zatrudnienia w grupie pracowników technicznych. Komisja Zakładowa zgłasza pisemne sprzeciwy wobec zwolnień poszczególnych pracowników. Zostaje podjęta uchwała przyznająca członkom Związku zwalnianym z pracy z przyczyn zakładu pracy zapomogi losowe w corocznie ustalanej wysokości. Drugi etap poprawy wynagrodzeń – za cenę odstąpienia od zwolnień grupowych związki godzą się na przeznaczenie 20% ministerialnej dotacji na zmniejszenie przekroczenia limitu płac powstałego w poprzednich latach. W listopadzie ogólnopolska akcja protestacyjna NSZZ „S” przeciwko antyspołecznej polityce rządu – KZ „S” UMCS oflagowuje budynki wokół placu Marii Curie-Skłodowskiej i prowadzi akcję informacyjną (plakaty, ulotki). Po długiej chorobie umiera pani Teresa Radkowiak, długoletnia księgowa KZ NSZZ „Solidarność” UMCS.
2004 rok: KZ NSZZ „S” Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego zorganizowała w Olsztynie spotkanie uniwersyteckich organizacji NSZZ „S”, w którym z naszej KZ wzięli udział Ewa Skrzetuska, Maria Nowak i Józef Kaczor; poruszane były sprawy kadrowe, płacowe oraz udział związku w gospodarowaniu zakładowym funduszem świadczeń socjalnych; podjęto uchwałę o powołaniu Uniwersyteckiego Forum Związkowego NSZZ „S” jako corocznych dyskusyjnych spotkań organizowanych kolejno przez organizacje związkowe polskich uniwersytetów. Trzeci etap poprawy wynagrodzeń – związki uzgadniają wydzielenie kwoty na oczekiwane od dawna awanse pracownicze.
2005 rok: KZ wystosowuje apel do osób wyrażających zgodę na kandydowanie do funkcji rektora lub prorektora UMCS, aby podpisały oświadczenie, że nie pełniły służby ani nie były współpracownikami organów bezpieczeństwa w latach 1944–1990. Podczas centralnych uroczystości „Lubelskiego Lipca” „Solidarność” UMCS została uhonorowana przez władze Regionu okolicznościowa plakietką. Rektorem UMCS zostaje członek NSZZ „S” prof. dr hab. Wiesław A. Kamiński. Cały rok upływa pod znakiem „srebrnego” jubileuszu związku: KZ ogłasza konkurs na pracę magisterską na temat NSZZ „S” UMCS; KZ podejmuje decyzję o ufundowaniu sztandaru NSZZ „Solidarność” UMCS; zostaje wydana publikacja „Solidarność” Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 2000–2005; Józef Kaczor informuje o obchodach Senat; rektor Kamiński, inaugurując rok akademicki, podkreśla doniosłość XXV rocznicy powstania Związku. 20 grudnia odbyły się uroczyste obchody XXV-lecia NSZZ „S” UMCS. W obchodach oprócz aktualnych członków Związku wzięli udział byli działacze i inni zaproszeni goście. Podczas Mszy św. w kościele akademickim KUL został poświęcony sztandar NSZZ „S” UMCS. W Chatce Żaka odbyło się uroczyste zebranie z bogatym programem oficjalnym i artystycznym. W kuluarach otwarto wystawę „XXV- lecie NSZZ „S” UMCS”.
Kadencja 2006 – 2010
2006 rok: przewodniczącym KZ na nową kadencję został Józef Kaczor. Senat uchwalił nowy statut UMCS. Do składu Senackiej Komisji Statutowej wchodzą członkowie KZ: dr Wiesław Perdeus i dr Maria Nowak. II Uniwersyteckie Forum Związkowe NSZZ „Solidarność” zorganizowane w Pobierowie przez Uniwersytet Szczeciński – naszą KZ reprezentowały 2 osoby.
2007 rok: regionalne obchody rocznicy uchwalenia Konstytucji 3-go Maja z udziałem pocztu sztandarowego i przedstawicieli NSZZ „Solidarność” UMCS. III Uniwersyteckie Forum Związkowe NSZZ „S” zorganizowane w Krakowie przez Komisję Zakładową NSZZ „S” UJ; nasz związek reprezentowały 4 osoby.
2008 rok: zarządzenie rektora w sprawie dodatków specjalnych – uwzględnione zostały zgłoszone przez związki zawodowe poprawki dotyczące m. in. trybu powołania i składu komisji ds. opiniowania wniosków o przyznanie dodatku. Podpisanie porozumienia pomiędzy rektorem UMCS i związkami dotyczącego tzw. „podwyżek przedemerytalnych”. Wybory władz UMCS na kadencję 2008-2012. Rektorem został prof. dr hab. Andrzej Dąbrowski. IV Uniwersyteckie Forum „Solidarności” zorganizowane w Kołobrzegu przez Komisję Zakładową NSZZ „S” UAM w Poznaniu. Komisję reprezentowały 2 osoby. Rektor likwiduje Zakład Poligrafii; po interwencji Związku część zwalnianych pracowników zostaje zatrudniona w innych jednostkach UMCS.
2009 rok: Komisja Zakładowa sprzeciwia się działaniom władz uczelni zmierzającym do przeniesienia części pracowników obsługi do zewnętrznej firmy. Komisja odmawia władzom uczelni renegocjacji porozumienia w sprawie podwyżek przedemerytalnych. Sprawozdawcze ZZD w siedzibie Komisji Zakładowej; wobec planowanej rocznej nieobecności Józefa Kaczora odbywają się wybory zastępcy przewodniczącego KZ NSZZ „S” – zostaje nim Jerzy Jabłoński. Pracownicy obsługi zakładają w UMCS związek zawodowy NSZZ „Solidarność”-80. KZ zwraca się do władz Uczelni z prośbą o podjęcie rozmów w sprawie ustalenia zasad przyszłych podwyżek; wobec braku odpowiedzi prośby są ponawiane. We wrześniu kanclerz proponuje wypłatę przeznaczonej na podwyżki kwoty w formie premii lub dodatków. Komisja Zakładowa odrzuca tę propozycję, domagając się zwiększenia wynagrodzeń zasadniczych. Rozpoczyna się okres negocjacji płacowych, do których w listopadzie włącza się czwarty już związek zawodowy w UMCS – Związek Profesorów UMCS utworzony z tej okazji przez grupę założycielską z Wydziału Chemii. Kanclerz UMCS KZ „S” zawiadamia zakładowe organizacje związkowe o planowanych zwolnieniach grupowych 400 osób z grupy pracowników obsługi. Rozpoczyna się seria spotkań związków zawodowych z władzami Uczelni w sprawie odstąpienia od zwolnień lub zmniejszenia ich skali. KZ NSZZ „S” UMCS i OZ NSZZ „S” KUL współorganizują w Lublinie pod patronatem RSN V Uniwersyteckie Forum Związkowe „Solidarności”. Zebrani uchwalają apel do rektora UMCS o odstąpienie od wszczętej procedury zwolnień grupowych oraz stanowisko proponujące przekształcenie Krajowej Sekcji Nauki w makroregion „Nauka”. Związki podpisują porozumienie w sprawie zwolnień grupowych, uzyskując zmniejszenie liczby zwalnianych do 150. NSZZ „Solidarność” UMCS odmawia podpisania ostatecznej wersji porozumienia płacowego, uznając je za sprzeczne z założeniami dotacji celowej.
Kadencja 2010 – 2014
2010 rok: ZZD wybiera Józefa Kaczora na przewodniczącego Związku. Poczet sztandarowy NSZZ „S” UMCS bierze udział w odbywających się w Warszawie uroczystościach żałobnych ofiar katastrofy pod Smoleńskiem oraz w uroczystościach pogrzebowych Prezydenta Lecha Kaczyńskiego i Marii Kaczyńskiej w Krakowie. Po blisko dwumiesięcznych negocjacjach związki zawodowe UMCS podpisują z władzami porozumienie płacowe – na podwyżki zostaje przeznaczone tylko ok. 70 % dotacji. VI Uniwersyteckie Forum Związkowe „S” w Gdańsku – 3-osobowa reprezentacja KZ. Akcja protestacyjna „S” UMCS przeciwko rządowemu projektowi nowelizacji ustawy „Prawo o szkolnictwie wyższym” – oflagowanie, banery, plakaty i ulotki. Obchody 30-lecia „S” UMCS: Msza św., uroczyste zebranie, występ Jana Pietrzaka, okolicznościowa publikacja „XXX lat NSZZ „Solidarność” UMCS”.
2011 rok: władze uczelni zabierają „Solidarności” i ZNP po jednym pokoju i zmuszają związki do zawarcia umowy-najmu dotyczącej pozostałych pomieszczeń, odstępując czasowo od pobierania opłat za wynajem. KZ sprzeciwia się restrukturyzacji Centrum Kultury Fizycznej i Centrum Nauczania i Certyfikacji Języków Obcych polegającej na przeniesieniu zatrudnionych tam nauczycieli ze stanowisk wykładowców na stanowiska lektorów i instruktorów. Senat UMCS głosuje przeciw restrukturyzacji. Trwają rozmowy ws. dodatków specjalnych – wobec stanowiska związków zostaje utrzymana możliwość przyznawania dodatku za warunki i charakter wykonywanej pracy. Mimo protestu związków zawodowych władze w ramach restrukturyzacji rozwiązują stosunek pracy z 21 pracownikami Ogrodu Botanicznego. VII Uniwersyteckie Forum Związkowe w Katowicach – KZ reprezentują 2 osoby. Obchody 30 rocznicy Ogólnopolskiego Strajku Akademickiego organizowane przez RSN; spotkanie Rady RSN z obecnym na uroczystościach Przewodniczącym KSN Edwardem Malcem.
2012 rok: KZ apeluje do pracowników Uczelni o poparcie wniosku NSZZ „S” o poddanie pod referendum porojektu podniesienia wieku emerytalnego. Zmiany w statucie UMCS w związku z nowelizacją ustawy „Prawo o szkolnictwie wyższym”; mimo negatywnej opinii związków Senat przyjmuje niekorzystne dla adiunktów regulacje w uchwalonym statucie. Obrona sponsorowanej przez KZ „S” UMCS pracy doktorskiej mgr Magdaleny Bielskiej pt. „NSZZ „Solidarność” UMCS 1980–1989”. Sprawozdawcze ZZD uchwala negatywne stanowisko ws. zmian w podstawie programowej szkół ponadgimnazjalnych. KZ formułuje stanowisko ws. wyborów rektora na kadencję 2012-2016 – od przyszłych władz Związek oczekuje odbudowy dobrej atmosfery pracy i przywrócenia uniwersyteckiego charakteru Uczelni, ustalenia czytelnych zasad polityki kadrowej, podjęcia starań na rzecz zwiększenia nakładów na szkolnictwo wyższe, przywrócenie właściwych relacji między władzami uczelni a działającymi w niej związkami zawodowymi. W Katowicach odbywa się WZD KSN NSZZ „S”, w którym bierze udział pięcioro naszych delegatów; zebrani wystosowują apel do Prezydenta, Sejmu i Senatu RP o ratowanie polskiej nauki i szkolnictwa wyższego. Spotkanie KZ z nowo wybranymi, popieranymi przez związki zawodowe, władzami Uczelni – rektor deklaruje współpracę ze związkami zawodowymi. Z inicjatywy KSN uczelnie lubelskie organizują akcję protestacyjną przeciw złej sytuacji finansowej nauki i szkolnictwa wyższego, nasi przedstawiciele biorą także udział w marszu protestacyjnym w Warszawie pod hasłem „Obudź się Polsko!”. W Toruniu odbywa się organizowane przez UMK VIII Uniwersyteckie Forum Związkowe NSZZ „S” z udziałem 4 naszych przedstawicieli.
2013 rok: władze UMCS uzgadniają ze związkami nowe zasady polityki kadrowo-płacowej, nowelizacja statutu UMCS łagodzi dramatyczną sytuację adiunktów. Związki zawodowe podpisują nowe porozumienie ws. podwyżek przedemerytalnych. W Lublinie odbywa się po raz pierwszy posiedzenie Rady Krajowej Sekcji Nauki, w tym spotkanie Rady z pracownikami lubelskich uczelni. Manifestacja związków zawodowych w Warszawie przeciw antypracowniczej polityce władz RP z udziałem przedstawicieli lubelskiej RSN. Trwające w tym czasie we Wrocławiu IX Uniwersyteckie Forum Związkowe NSZZ „S”, w którym bierze udział czworo przedstawicieli KZ „S” UMCS, uchwala rezolucję z wyrazami poparcia dla manifestacji.
2014 rok (styczeń – marzec): w odpowiedzi na apel Komisji Krajowej NSZZ „S:, Komisja Zakładowa NSZZ „S” UMCS i RSN udzielają finansowego wsparcia akcji pomocowej dla poszkodowanych na Majdanie Ukraińców i ich rodzin. W strukturach „S” UMCS trwają wybory przewodniczących kół i komisji wydziałowych oraz delegatów na sprawozdawczo-wyborcze ZZD NSZZ „Solidarność” UMCS na kadencję 2014 – 2018.
Kadencja 2014 – 2018
2014 rok: Sprawozdawczo-wyborcze ZZD wybiera nowe władze Związku – przewodniczącym zostaje Jerzy Jabłoński. Związki zawodowe UMCS podpisują z władzami UMCS porozumienie płacowe będące realizacją II etapu podwyżek dla szkół wyższych. W Łodzi odbywa się X Uniwersyteckie Forum Związkowe NSZZ „S” z udziałem naszych przedstawicieli.
2015 rok: wybory Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej – w II turze Prezydentem zostaje wybrany Andrzej Duda popierany przez Komisję Krajową NSZZ „Solidarność”. Porozumienie płacowe z władzami UMCS – wyrównanie wynagrodzeń do płacy minimalnej określonej przez MNiSW. W Warszawie na SGH odbywa się XI Uniwersyteckie Forum Związkowe NSZZ „S”, w którym bierze udział czworo przedstawicieli KZ „S” UMCS. Wybory parlamentarne w Polsce – „Prawo i Sprawiedliwość” zdobywa większość mandatów w obu izbach.
2016 rok: wchodzi w życie ustawa wprowadzająca tzw. dodatek „500+”. Prof. dr hab. Stanisław Michałowski zostaje wybrany na Rektora UMCS na drugą kadencję. KZ organizuje wycieczki do Lwowa i na Wileńszczyznę. Warszawa gości międzynarodowy szczyt państw członkowskich NATO. W Krakowie odbywają się Światowe Dni Młodzieży, połączone z podróżą apostolską Papieża Franciszka do Polski. 1 sierpnia na cmentarzu przy ul. Lipowej żegnamy Przewodniczącego Komisji Zakładowej Jerzego Jabłońskiego, który odszedł od nas 26 lipca po długiej chorobie. ZZD wybiera Józefa Kaczora na przewodniczącego KZ na pozostałą część kadencji. KZ wybiera wiceprzewodniczącego KZ – Jacka Kota, ustala składkę związkową dla bezrobotnych w wysokości 1 zł i podejmuje uchwałę ws. postępowania wobec członków Związku przechodzących na emeryturę lub rentę, dostosowując je do obowiązującej Uchwały Finansowej KZD NSZZ „S”.
2017 rok: Rada KSN w Sopocie w ramach dyskusji nad projektem nowej ustawy „Prawo o szkolnictwie wyższymi nauce” upomina się o uwzględnienie praw pracowniczych w projekcie, a także apeluje do związkowych organizacji zakładowych o zapoznanie się z projektem i zgłaszanie własnych uwag. Związki zawodowe UMCS uzgadniają z JM Rektorem wysokość odpisu na fundusz socjalny w roku 2017 oraz powołanie związkowego zespołu ws. przeprowadzenia konkursu ofert na ubezpieczenie grupowe pracowników UMCS. XII Uniwersyteckie Forum Związkowe w Radomiu. Sejm przywraca wiek emerytalny sprzed 1998 roku, w którym weszła w życie ustawa podnosząca docelowo wiek emerytalny do 67 lat dla kobiet i mężczyzn, mimo sprzeciwu społeczeństwa, m.in. NSZZ „Solidarność”.
Styczeń – marzec 2018: wchodzi w życie „Ustawa o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni” – jako realizacja zgłaszanego od kilku lat postulatu NSZZ „Solidarność”. Uchwała wyborcza Komisji Zakładowej do wyborów na kadencję 2018 – 2022.
Opracowała Maria Nowak na podstawie:
M. Jędrych, J. Kaczor, A. Padewski, R. Taranko (red.), „Solidarność” Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 1980–2005, Lublin 2005;
M. Nowak, A. Trębska-Kerntopf, I. Wawrzyczek (red.), XXX lat NSZZ „Solidarność” Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskie”, Lublin 2010;
Komunikaty NSZZ „S” UMCS z lat 2011-2018.