Koło naukowe jest swego rodzaju korporacją studencką, stanowiącą zorganizowaną formę studenckiego ruchu naukowego, który rozumiany jest jako sfera naukowej działalności studenckiej realizowanej w warunkach szkolnictwa wyższego poza formalnym procesem dydaktycznym. Istnienie i działalność omawianej organizacji są oparte o podstawę formalną i prawną (statut), co pozwala realizować jej w miarę możliwości szeroko pojmowaną działalność naukową w połączeniu z popularyzowaniem określonej dziedziny wiedzy (wykłady, sympozja naukowe, działalność wydawnicza), również związaną z formowaniem pewnych aspektów życia towarzyskiego (spotkania, wycieczki). Organizacja ta funkcjonuje w obrębie struktur uczelnianych, które sankcjonują jej działalność, stwarzając możliwości istnienia tego typu stowarzyszeń (powoływanie Opiekuna Naukowego spośród pracowników naukowych uczelni, finansowanie organizacji, zgoda na posługiwanie się przez oragnizację godłem uczelni, używanie do celów działalności pomieszczeń i urządzeń uniwersyteckich).
Najstarszym przykładem zorganizowanej studenckiej działalności naukowej na ziemiach polskich, było powołane w 1801 r., na Uniwersytecie Jagiellońskim "koło literackie przyjacielskie", w 1805 r., studenci wileńscy założyli Towarzystwo Matematyczno-Fizyczne, w 1817 r., we Lwowie powstało Towarzystwo Ćwiczącej się Młodzieży w Literaturze Ojczystej, w 1818 r., w Warszawie powstało Towarzystwo Akademickie Czcicieli Nauk, a w latach 1817 - 1824, działało w Wilnie tajemnicze Towarzystwo Filomatów. Działalność tych stowarzyszeń była jednak krótkotrwała i miała charakter lokalny. Pierwszy trwały studencki związek naukowy powstał w 1851 r., było to Towarzystwo Biblioteki Słuchaczów Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Pierwsze koła naukowe studentów historii powstały w Galicji. W 1879 r., na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, powstało Koło Historyków, a w 1892 r., w Krakowie powstało Kółko Historyczne Uczniów UJ.
Trudno jest ustalić dokładną datę powstania Koła Naukowego Historyków UMCS w Lublinie. Pierwsze oficjalne kroki zmierzające do utworzenia organizacji miały miejsce 15 października 1952 r., kiedy na posiedzeniu Rady Wydziału Humanistycznego UMCS (rozpoczynającego właśnie swój pierwszy rok akademicki), Dziekan, prof. dr Józef Garbacik, powierzył doc. dr Kazimierzowi Myślińskiemu (ówczesnemu opiekunowi II roku historii), misję stworzenia na sekcji historii, studenckiego koła naukowego. Do pomocy w realizacji tego zamierzenia, wyznaczono także doc. dr Eugeniusza Konika, opiekuna I roku historii. Informacje zawarte w protokołach posiedzeń Rady Wydziału Humanistycznego, każą nam datę powstania Koła Naukowego Historyków UMCS, umieścić w przedziale czasowym między 2 grudnia 1952 r., a 14 stycznia 1953 r. Pod koniec drugiego tygodnia stycznia 1953 r., Koło posiadało już swoich opiekunów z kadry uniwersyteckiej, zostali nimi: doc. dr Kazimierz Myśliński - Opiekun Koła i mgr Ryszard Orłowski - kierownik naukowy. Pierwszym Prezesem Koła został Stanisław Tworek. U zarania dziejów stowarzyszenia działalność Koła, była ściśle zależna od Katedr historii. Ścisłe powiązanie kół naukowych z poszczególnymi katedrami i włączenie ich pracy w działalność katedr, miało na celu kontrolę studenckiego ruchu naukowego. Uważano, iż taki stan rzeczy "zmieni niechętne ustosunkowanie młodzieży do pracy w kołach naukowych"5. Dnia 16 stycznia 1954 r., w celu ożywienia pracy organizacji Dziekan WH, wniósł projekt podziału Koła na dwie sekcje: historii Polski i powszechnej, nad którymi naukową opiekę mieli sprawować doc. dr K. Myśliński (Kierownik Katedry Historii Polski) i sam Dziekan prof. dr J. Garbacik (Kierownik Katedry Historii Powszechnej), pomocą swoją mieli służyć mgr Franciszek Cieślak i mgr R. Orłowski, szefami sekcji z ramienia studentów, zostali: Władysław Andrzej Serczyk i Stanisław Tworek6. W latach 1954 - 57, oficjalnie jako Opiekun Koła występował mgr R. Orłowski.
Ciekawą sprawą związaną z historią działalności Koła, jest kwestia nazwy organizacji. W latach 50. do końca 70., stowarzyszenie nosiło nazwę: Koło Naukowe Historyków UMCS, która pojawiała się w wydawanych w latach 1968 - 1979 Sprawozdaniach z działalności UMCS8, a także w oficjalnych pismach Koła i w sprawozdaniach z jego funkcjonowania9. Na podaniu do Rektora UMCS z 14 grudnia 1976 r., z prośbą o zorganizowanie ogólnopolskiej sesji epigraficznej, widnieje pieczątka Koła z napisem: Socjalistyczny Związek Studentów Polskich Koło Naukowe Historyków UMCS10. W sprawozdaniu z działalności Zarządu Koła za rok akademicki 1960/61, pojawiła się nazwa: Kółko Historyków Studentów11. W sprawozdaniach sygnowanych przez Kuratora organizacji za lata akademickie 1960/61 i 1961/62, występuje nazwa Koło Naukowe Historyków Wydziału Humanistycznego12. (Opiekun Naukowy Koła miał obowiązek w związku z inauguracją roku akademickiego, dostarczyć dane o działalności organizacji z roku ubiegłego takie jak: skład osobowy Zarządu, stan członków, formy i kierunki dotyczące działalności, zadania na następny rok akademicki i inne13). Na preliminarzu z roku 1964 r., z kolei widnieje pieczątka z nazwą Koło Historyków UMCS14. Wydaje się, że raczej dowolnie dodawano przed nazwą bądź tuż za nią przymiotnik: studenckie. Od początku lat 80. do 1991 r., stowarzyszenie posługiwało się w oficjalnych pismach nazwą: Studenckie Koło Naukowe Historyków UMCS w Lublinie. Nazwa ta widnieje na zaproszeniu na Ogólnopolską Sesję Studenckich Kół Naukowych Historyków Generał Władysław Sikorski 20 V 1881 - 4 VII 1943, odbytej w dniach 22 - 23 kwietnia 1981 r. Nazwa ta znalazła się też w statucie organizacji z 22 marca 1983 r., a także na pieczątce Koła w 1988 r.15 Pomimo faktu oficjalnego posługiwania się przez organizację powyższą nazwą, stowarzyszenie na mocy postanowienia Rektora UMCS z 28 lutego 1983 r., było wpisane do rejestru organizacji studenckich działających na UMCS pod nazwą Koło Naukowe Historyków UMCS w Lublinie16. W latach 1992 - 1995, Zarząd organizacji, posługiwał się mianem: Koło Naukowe Historyków UMCS w Lublinie. Nazwa ta, wystąpiła na wydawanym w 1994 r. przez Koło piśmie Notable. Już na informatorach dotyczących sesji biografistycznej Biografistyka Historyczna odbytej w dniach 24 - 26 kwietnia 1995 r., pojawiło się określenie Koło Naukowe Historyków Studentów UMCS w Lublinie, powyższa nazwa usankcjonowana statutem organizacji z 1999 r., funkcjonuje do chwili obecnej jako oficjalne miano organizacji.
e) Studencki ruch naukowy 1950-2004
Przyczyną gwałtownego rozwoju organizacji zwłaszcza w latach 60., był fundament finansowy, położony przez powstałe na I Kongresie Studentów Polskich w kwietniu 1950 r. - Zrzeszenie Studentów Polskich. Miejsce ruchu młodzieżowego w warunkach systemu polityczno-społecznego PRL zostało jasno sprecyzowane i wplecione w założenia ideologiczno-polityczne państwa, co pozwoliło na dynamiczny rozkwit studenckiego ruchu naukowego w oparciu o organizacje działające w środowisku szkół wyższych. Przełomem w funkcjonowaniu studenckiego ruchu naukowego w PRL, okazało się IV posiedzenie plenarne Rady Naczelnej ZSP w listopadzie 1956 r., kiedy podjęto decyzje dotyczące powszechności organizacji, jej samodzielności pod względem organizacyjnym i decentralizacji działalności, co pozwoliło na uzyskanie roli faktycznego reprezentanta ogółu studentów. Nadzór nad rozwojem studenckiego ruchu naukowego powierzony został utworzonej w 1956 r. Komisji Nauki Rady Naczelnej ZSP, a w poszczególnych środowiskach obowiązki te przejęły komisje nauki rad okręgowych ZSP17. Ściślejsze związanie kół naukowych z polityczną organizacją studencką i określenie możliwości ich dalszego rozwoju, nastąpiło po I Ogólnopolskim Zjeździe Metodycznym Studenckich Kół Naukowych, odbytym w dniach 24 - 26 lutego 1961 r.18 W tym samym roku Minister Szkolnictwa Wyższego wydał rozporządzenie określające zasady finansowania działalności studenckich kół naukowych, ustalono iż będą one finansowane "częściowo przez uczelnie, a częściowo z dotacji ZSP"19. Zarządy kół naukowych miały obowiązek do końca października opracować plan pracy na dany rok akademicki i po zaopiniowaniu przez Opiekuna Naukowego oraz Radę Uczelnianą ZSP przedłożyć Rektorowi uczelni. Rada Uczelniana ZSP z dotacji przyznanej jej przez Radę Naczelną ZSP, pokrywała wydatki na konferencje, seminaria, wyjazdy międzyuczelniane oraz obozy letnie i zimowe o tematyce naukowo-badawczej. Uczelnie były zobowiązane przewidzieć w swoich budżetach środki finansowe potrzebne na pokrycie bieżącej działalności kół naukowych20. Upraszczając nieco sprawę nie można nie zauważyć, iż w obrębie relacji na płaszczyźnie zakreślonej funkcjonowaniem studenckiego ruchu naukowego, wytworzył się "trójkąt wzajemnych zależności": uczelnia - koło naukowe - ZSP21. Zrzeszenie Studentów Polskich, przeobrażone zostało 28 marca 1973 r., po wchłonięciu Związku Młodzieży Socjalistycznej i Związku Młodzieży Wiejskiej w Socjalistyczny Związek Studentów Polskich. Celem organizacji wypływającym z założeń politycznych, było między innymi objęcie patronatu nad kołami naukowymi. Podczas jej działalności wszelkie inicjatywy studenckiego ruchu naukowego, były aktywnie wspierane, przybierając niejednokrotnie odcień ideologiczny. Nie można jednak nie dostrzec w okresie PRL pozytywnych aspektów działalności Koła na płaszczyźnie naukowej. Podstawa finansowa przyczyniała się do rozwoju i integracji studenckiego ruchu naukowego. Pozwalała na realizowanie rozmaitych projektów naukowych uzewnętrzniających się w postaci sympozjów czy organizowania różnego typu obozów badawczych.
Dnia 13 października 1980 r., Koło Naukowe Historyków UMCS, "opowiedziało się za niezależnością od jakichkolwiek organizacji" i porzuciło współpracę z SZSP, kończąc okres, jak to określono "funkcjonowania na zasadzie agendy SZSP"22. U schyłku PRL studencki ruch naukowy zaczął przeżywać kryzys z powodu braku oparcia finansowego. W III RP, w wyniku zaistniałych przemian społeczno-gospodarczo-politycznych, zmieniło się również oblicze studenckiego ruchu naukowego, który musiał odnaleźć się w nowych warunkach, nastawiając się bardziej na działalność komercyjną i widowiskową, typu intensyfikacja działalności wydawniczej bądź uczestnictwo w imprezach zarobkowych (omawiana organizacja nie uczestniczyła w działalności komercyjnej, ale istnieją obecnie Koła, aktywne w tej sferze) i przede wszystkim toczenie walki o własny wizerunek medialny. Zabrakło niestety w przeciwieństwie do poprzedniego okresu szerszych teoretycznych i konstruktywnych rozważań na temat rozwoju i przyszłości studenckiego ruchu naukowego, którego inicjatywy w znacznej części zaczęły przybierać charakter samodzielnych, niezależnych i indywidualnych działań (Pewną próbę integracji działalności studenckich historycznych kół naukowych w Polsce, jak się okazało na dłuższy dystans chybioną, stanowiło funkcjonowanie w latach 1992 - 1999 Stowarzyszenia Kół Naukowych Historyków Studentów RP23). Studencki ruch naukowy na wielu płaszczyznach został pozostawiony samemu sobie. Kierunki jego rozwoju zaczęły zależeć w znacznym stopniu od indywidualnego zaangażowania studentów, tracąc niejednokrotnie rozmach. Relacje między uczelnią a poszczególnymi zorganizowanymi formami studenckiego ruchu naukowego (jakimi są koła naukowe), stały się faktycznie bezpośrednie. Sam ruch uległ jednak dużemu rozczłonkowaniu, a poszczególne jego części składowe (rozumiane w ten sposób, już jedynie w wymiarze teoretycznym), zostały zmuszone do indywidualnego kreowania własnej tożsamości i wizerunku, a także samodzielnego określania własnych metod i form rozwoju.
Kierunki działalności studenckiego ruchu naukowego są ściśle zależne od wszelkich przemian jakim ulega szkolnictwo wyższe, na którego płaszczyźnie działalność studencka przybiera zorganizowaną postać. Przeobrażenia szkolnictwa wyższego dotyczące dziedziny organizacyjnej i merytorycznej, założenia metodyczne pracy dydaktycznej i jej treści mają olbrzymi wpływ na zasady jakie przyświecają celom ruchu naukowego studentów, a także na możliwości, metody i formy jego rozwoju oraz ramy funkcjonowania24. Częstotliwość natężenia aktywności studenckiego ruchu naukowego, jest także związana z czynnikami zewnętrznymi oddziałującymi na środowisko szkolnictwa wyższego. Istotną rolę odgrywa tu powszechnie lansowany model stylu życia całej zbiorowości społecznej osadzonej w konkretnej rzeczywistości historycznej i kulturowej w każdym okresie dziejowym, co z kolei jest kształtowane przez realia społeczno-ustrojowe państwa oraz jego rozwój gospodarczy.
f) Okresy zaniku działalności
Podczas swego funkcjonowania, Koło miało tylko dwie krótkie przerwy w działalności w latach 1957/58 i 1991/92. Zanik działalności Koła w latach 1957/58, władze uczelni tłumaczyły kilkoma przyczynami, należały do nich m. in. nadmierne obciążenie studentów materiałem nauczania, a także "zerwanie ściślejszej więzi pomiędzy młodzieżą i pracownikami naukowymi przez likwidację tzw. opiekunów poszczególnych lat studiów". W nawiązaniu natomiast do postawy młodzieży akademickiej, miał na ten stan rzeczy mieć wpływ, jak to określono "nihilizm pewnej grupy studentów wobec prób zorganizowania zarówno kół naukowych jak i wszelkiego rodzaju organizacji"25. Zanik działalności kół naukowych w tym okresie, był symptomatyczny dla całego studenckiego ruchu naukowego w PRL. Przyczyny zaistniałego stanu rzeczy były złożone, do nich niewątpliwie należał fakt, iż idea funkcjonowania kół naukowych w latach 50., nie pokrywała się z ówczesnymi warunkami szkolnictwa wyższego. Studencki ruch naukowy w tym okresie, opierał się na funkcjonowaniu kółek przedmiotowych o charakterze samokształceniowym na płaszczyźnie określonej przez program studiów. Formy te ściśle były powiązane z katedrami26. Jak mówiono o tym wcześniej, by nadać studenckiemu ruchowi naukowemu rozmach i określić jego charakter ideologiczny, połączono go ze strukturami politycznej organizacji studenckiej - ZSP, a później SZSP, a także zgodzono się iż, działalność Koła powinna przybierać także formy działalności społecznej (a ściśle społecznie użytecznej) jak i towarzyskiej27. Ze zmianą spojrzenia na działalność kół naukowych, wiązało się także powołanie do życia funkcji Kuratora, obok którego miał istnieć Opiekun Naukowy28. Kurator, którym zostawał samodzielny pracownik naukowy, był powoływany od 1958 r., przez Radę Wydziału Humanistycznego UMCS29, a od 1959 r., przez Senat UMCS30, funkcja ta obecna była z krótkimi przerwami przez okres lat 60. do początku lat 80. Druga przerwa w działalności Koła 1991/92, spowodowana była brakiem chętnych do udzielania się w tego typu organizacji, a także niejasnościami związanymi z finansowaniem takiej działalności, wszystko to odbywało się na tle przemian jakie miały miejsce w życiu polityczno-społecznym kraju w tym okresie, które nie mogły nie wpływać na rzeczywistość uczelni31. Oprócz tych dwóch, jak można powiedzieć "formalnych" przerw w działalności Koła, miało również miejsce niewątpliwie szereg innych zastojów w funkcjonowaniu organizacji (nie wspominając o okresie stanu wojennego). Są one jednak trudne do uchwycenia w źródłach, a przecież stanowią o specyfice działalności studenckiego stowarzyszenia naukowego, gdzie władze zmieniają się bardzo często, pozostawiając po sobie niejednokrotnie pustkę objawiającą się brakiem następców bądź po prostu zastojem działalności przy formalnej prezentacji struktur organizacji w dokumentacji o proweniencji sprawozdawczej.
g) Sekcje
W strukturach organizacji działały przeróżne sekcje tematyczne. W połowie lat 50., istniały 4 sekcje (Sekcja Historii Starożytnej - Opiekun prof. dr Eugeniusz Konik, Sekcja Historii Powszechnej Średniowiecza - Opiekun prof. dr Józef Garbacik, Sekcja Historii Polski Średniowiecznej - Opiekun prof. dr Kazimierz Myśliński, Sekcja Historii Polski Nowożytnej i Najnowszej - Opiekun mgr Zygmunt Mańkowski)32, później u schyłku lat 50. i na pocz. lat 60.- 3 (Sekcja Historii Najnowszej - Kierownik naukowy doc. dr Stanisław Krzykała, Sekcja Historii Nowożytnej - Kierownik naukowy prof. dr Juliusz Willaume, Sekcja Historii Średniowiecznej - Kierownik naukowy doc. dr Henryk Zins)33. W połowie lat 60., w ramach Koła funkcjonowało 5 sekcji (Sekcja Historii Starożytnej, Sekcja Historii Średniowiecznej, Sekcja Historii Nowożytnej, Sekcja Historii Najnowszej, Sekcja Religioznawcza)34. W latach 70., interesujący element struktur Koła stanowiła Sekcja Wywiadu i Kontrwywiadu. Liczba sekcji w dziejach Koła zmieniała się jak w kalejdoskopie, w II połowie lat 80., istniały 2 sekcje (Sekcja Epigraficzna, Sekcja Metodologiczna)35, a później 3 (do wyżej wymienionych dołączyła Sekcja Miłośników Zabytków Kultury Materialnej - Opiekun dr Witold Kłaczewski), w połowie lat 90., istotne znaczenie uzyskała Sekcja Biografistyczna. Oprócz niej w obrębie Koła istniały sekcje: średniowieczna, architektury, marynistyczna, historii najnowszej, sekcja wojskowości. W roku akademickim 1996/97 liczba sekcji wzrosła do 6 (Starożytna, Najnowsza, Metodologiczna, Historii Wojskowości, Marynistyczna i Spiskowej Teorii Dziejów)36. Później ilość sekcji znowu uległa zmianie. Często niektóre sekcje figurowały niestety tylko "na papierze", w dokumentacji sprawozdawczej, a ich działalność była efemeryczna. Najtrwalszą w dziejach organizacji i najdłużej działającą sekcją, była Sekcja Epigraficzna istniejąca w latach 1976 - 1990, pracująca pod opieką Zakładu Nauk Pomocniczych Historii i Bibliotekoznawstwa, która wniosła olbrzymi wkład w dorobek Koła i Uczelni, prowadząc badania nad epigrafiką staropolską. Jej opiekunami byli kolejno doc. dr hab. Józef Szymański, mgr Anna Jaroszyńska i dr Krzysztof Skupieński37.
Oprócz działalności naukowej, uczestniczenia w sesjach naukowych i działalności wydawniczej Koło zawsze starało się integrować studentów przez działalność towarzyską. Organizowało wycieczki krajowe oraz zagraniczne bądź obozy naukowo-badawcze, sprzyjające rodzeniu się przyjaźni, a nawet czasem miłości.
Koło od 1998 r., wydaje czasopismo naukowe Koło Historii, Materiały Koła Naukowego Historyków Studentów, w 2004 r., ukazał się ósmy jego numer. Obecnie Opiekunem Naukowym Koła jest prof. dr hab. Emil Horoch, wspierający naszą działalność cennymi uwagami i wskazówkami.
h) Opiekunowie i działacze
Działaczami Koła Naukowego Historyków Studentów UMCS, zdobywającymi w stowarzyszeniu pierwsze szlify w pracy naukowej było wielu zasłużonych dla Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej badaczy takich jak: prof. dr hab. Stanisław Tworek, prof. dr hab. Albin Koprukowniak, prof. dr hab. Wiesław Śladkowski, prof. dr hab. Stanisława Hoczyk-Siwkowa, dr Stanisław Wiśniewski, dr Adam Andrzej Witusik, prof. dr hab. Jan Lewandowski, prof. dr hab. Ryszard Szczygieł, prof. dr hab. Barbara Trelińska, prof. dr hab. Henryk Gmiterek, prof. dr hab. Jan Pomorski, prof. dr hab. Tadeusz Radzik, prof. dr hab. Emil Horoch, prof. dr hab. Antoni Krawczyk, prof. dr hab. Andrzej Radomski, dr hab. Janusz Łosowski i wielu innych. Ze struktur Koła wyszli również wybitni naukowcy, którzy związali swoją pracę badawczą z innymi ośrodkami, jak prof. dr hab. Władysław Andrzej Serczyk, dr Janusz Albin, prof. dr hab. Edward Mierzwa, sędzia Ferdynand Rymarz.
Koło w ciągu swojej działalności zawsze znajdowało pomoc wśród przedstawicieli naukowej kadry uniwersyteckiej, którzy zostawali opiekunami stowarzyszenia bądź opiekunami jego sekcji tematycznych, byli to prof. dr hab. Józef Garbacik, prof. dr hab. Kazimierz Myśliński, prof. dr hab. Juliusz Willaume, prof. dr hab. Eugeniusz Konik, prof. dr hab. Henryk Zins, prof. dr hab. Adam Kersten, prof. dr hab. Roman Kamienik, prof. dr hab. Tadeusz Łoposzko, prof. dr hab. Mirosława Zakrzewska-Dubasowa, prof. dr hab. Ryszard Orłowski, prof. dr hab. Zygmunt Mańkowski, prof. dr hab. Józef Szymański, prof. dr hab. Stanisław Krzykała, prof. dr hab. Bronisław Mikulec, prof. dr hab. Mieczysław Wieliczko, prof. dr hab. Zbigniew Zaporowski, prof. dr hab. Witold Kłaczewski, prof. dr hab. Krzysztof Skupieński, prof. dr hab. Grzegorz Jawor i wielu innych.
Zdajemy sobie sprawę z tego iż poniższe chronologiczne ujęcie działalności Koła Naukowego Historyków Studentów UMCS zawiera spore luki. Istniejące braki są spowodowane dużą szczupłością i niekompletnością źródeł, a także ich rozproszeniem. Przedstawione kalendarium działalności, jest próbą spojrzenia na całe dzieje Koła, jakiej jeszcze nie podejmowano. W opracowaniu skupiono się na naukowej stronie działalności Koła oraz na przełomowych wydarzeniach w jego działalności, pominięto natomiast niezwykle ważną dziedzinę funkcjonowania organizacji studenckiej jaką jest życie towarzyskie uzewnętrzniające się przede wszystkim w różnego typu wycieczkach, które jakkolwiek pozostawiają niezatarte i barwne wspomnienia w pamięci swych uczestników, niewielki mają jednak wpływ na koleje losu organizacji. Inny charakter mają obozy naukowo-badawcze zajmujące się określonymi problemami badawczymi, które zostały przez nas odnotowane. Trudno jest oddzielić dziedziny działalności naukową i towarzyską organizacji studenckiej, gdzie przecież obie te płaszczyzny funkcjonowania stowarzyszenia zazębiają się i są w zasadzie nierozdzielne, wpływając na swoisty koloryt i charakter koła naukowego. Dlatego decyzja o takim rozgraniczeniu, zapewne w pewnym stopniu arbitralna nie była łatwa, nie ukrywamy, że niezwykle kuszące były inne rozwiązania. Żywimy nadzieję, że w przyszłości podjęty zostanie wysiłek zebrania w całość wszystkich przejawów działalności omawianej organizacji i spojrzenie na całe jej dzieje. Tu niestety zabrakło na te sprawy miejsca, zresztą uwzględnienie ich wszystkich spowodowałoby tylko bałagan faktograficzny i niepotrzebne zamieszanie. Jest sprawą wysoce prawdopodobną, iż znaczne światło na genezę organizacji i początki jej funkcjonowania może rzucić kwerenda akt Katedr historii (zwłaszcza Katedry Historii Polski i Katedry Historii Powszechnej), znajdujących się w zasobie Archiwum UMCS w Lublinie. Przypuszczenie to wypływa z faktu silnego powiązania i dużej zależności Koła od Katedr historii u zarania działalności stowarzyszenia. Niewątpliwie do interesujących konkluzji, doprowadziłyby także szersze teoretyczne rozważania wokół przeobrażania określonych zagadnień dotyczących funkcjonowania w strukturach uniwersyteckich stowarzyszeń studenckich w kontekście prawnym oraz problematyki ewoluowania idei studenckiego ruchu naukowego wobec rzeczywistości społeczno-politycznych państwa.
Opiekunowie i Kuratorzy Naukowi
(1953 - 1954) Opiekun doc. dr Kazimierz Myśliński
(1953 - 1954) Kierownik Naukowy mgr Ryszard Orłowski
(1954 - 1957) Opiekun mgr Ryszard Orłowski [podział Koła na 2 sekcje:
pod kierunkiem prof. dr Józefa Garbacika (Katedra Historii Powszechnej)
i doc. dr Kazimierza Myślińskiego (Katedra Historii Polski)]
(1958 - 1959) Kurator (powołany przez Radę Wydziału Hum. UMCS,
od 1959 przez Senat UMCS) prof. dr hab. Juliusz Willaume
(1958-59) Opiekun (powołany przez sekcję historii W. H. UMCS)
dr Mirosława Zakrzewska-Dubasowa
(1959-60) Kurator - vacat
(1959-60) Opiekun dr Mirosława Zakrzewska-Dubasowa
(1960 - 1963) Kurator prof. dr hab. Juliusz Willaume
(1960 - 1963) Opiekun dr Ryszard Orłowski
(1963 - 1967) Kurator doc. dr hab. Kazimierz Myśliński
(1963 - 1966) Opiekun dr Albin Koprukowniak
(1966-67) Opiekun dr Zygmunt Mańkowski
(1967 - 1973) Kurator doc. dr Zygmunt Mańkowski
(1968 - 1973) Opiekun mgr Emil Horoch
(1973 - 1977) Opiekun dr Ryszard Szczygieł
(1976 - 1977) Kurator doc. dr hab. Stanisław Tworek
(1977 - 1978) Opiekun mgr Zbigniew Zaporowski
(1978 - 1979) Opiekun mgr Henryk Gmiterek
(1979 - 1982) Kurator prof. dr hab. Zygmunt Mańkowski
(1979 - 1982) Opiekun dr Mieczysław Wieliczko
(1983 - 1991) Kurator/Opiekun dr Bronisław Mikulec
(1992 - 1995) Opiekun dr Grzegorz Jawor
(1995 - 2012) Opiekun prof. dr hab. Emil Horoch
(1 X 2012 - do chwili obecnej) Opiekun dr hab. Marek Sioma
Prezesi
(1953) Stanisław Tworek
[Podział Koła na 2 sekcje pod kontrolą Katedr: Historii Polski i Powszechnej]
(1954) Stanisław Tworek
(1954) Władysław Andrzej Serczyk
(1954 - 1955) Albin Koprukowniak
(1955 - 1956) Wiesław Śladkowski
(1956 - 1957) Janusz Albin
(1957 - 1958) Przerwa w działalności
(1958 - 1959) Czesław Kępski
(1959 - 1960) Sławomir Pać
(1960 - 1963) Edward Mierzwa
(1963 - 1964) Irena Zych
(1964 - 1965) Emil Horoch
(1965 -1966) Czesław Kiełboń
(1965 - 1967) Jan Lewandowski
(1966 - 1967) Grzegorz Jabłoński
(1967 - 1968) Stefan Stępień
(1968 - 1970) Edward Chanaj
(1970 - 1972) Adam Bąk
(1972 - 1973) Wojciech Rzepniewski
(1974 - 1975) Eugeniusz Janas
(1976 - 1978) Tadeusz Rozłowski
(1977 - 1978) Piotr Dymmel
(1978 - 1979) Roman Górski
(1979 - 1983) Waldemar Kozyra
(1983 - 1984) Anna Jaroszyńska
(1984- 1987) Tomasz Pawelec
(1988 - 1989) Piotr Wilczyński
(1989 - 1990) Jacek Mergiel
(1990 - 1991) Bożena Kowalik
(1991 -1992) Przerwa w działalności
(1992 - 1994) Renata Godzisz
(1994 - 1996) Grzegorz Kobylski
(1996 - 1999) Mirosław Szumiło
(1999 - 2003) Paweł Pachuta
(2002 - 2004) Michał Wójciuk
(2005 - 2007) Sebastian Denys
(2008 - 2009) Maciej Kordas
(2009 - 2010) Paweł Karczmarzyk
(2010 - 2011) Paweł Wrona
(2011 - 2012) Łukasz Kosiński
(2012 - 2013) Tomasz Pacocha
(2013 - 2014) Kamil Michaluk
(2014 - 2016) Damian Podoba
(2016-2017) Andrzej Grabowski
(2017 - 2020) Rafał Borowiec
(2020 - 2023) Rafał Juściński
(2023 - obecnie) Daria Gorzkiewicz
