|
Z przyjemnością informujemy o najnowszym artykule dr Katarzyny Mięsiak-Wójcik (Katedra Hydrologii i Klimatologii UMCS), który został opublikowany w prestiżowym czasopiśmie Ecological Indicators:
Mięsiak-Wójcik K., Turczyński M., 2024. Quality indexes of land ownership and land cover as indicators of small lake catchment degradation. Ecological Indicators, 166, 112482. https://doi.org/10.1016/j.ecolind.2024.112482 (Open Access)
Zmiany własności gruntów, które zazwyczaj prowadzą do przekształceń pokrycia terenu i postępującej fragmentacji zlewni, stają się coraz większym wyzwaniem dla realizacji działań prośrodowiskowych. W wyniku takich procesów często dochodzi do trudności w organizowaniu i wdrażaniu efektywnych strategii ochronnych, szczególnie na terenach o wysokiej wartości przyrodniczej. W naszym badaniu, które przeprowadzono w centralnej części Transgranicznego Rezerwatu Biosfery Polesie Zachodnie, dokonano oceny wpływu własności gruntów na stan środowiska małych, ale niezwykle cennych zlewni jeziornych.
Badanie objęło szczegółową analizę 5661 działek, dla których określono typ własności, oraz 2502 wydzieleń, w których zbadano formę pokrycia terenu. Wyniki tych analiz zostały ocenione ekspercko przy użyciu zmodyfikowanej skali Stapela, co pozwoliło na opracowanie dwóch wskaźników jakościowych: Pokrycia Terenu (Lc) oraz Własności Gruntów (Lo). Wskaźniki te są kluczowe do oceny wpływu, jaki struktura własności i rodzaj pokrycia terenu wywierają na jakość środowiska w badanych zlewniach.
Wartości wskaźnika Lc wahały się od -0,18 do +1,97, natomiast wskaźnika Lo od -1,87 do +2,00. W celu ułatwienia oceny, wprowadzono także średni wskaźnik jakości gruntów (LQ), który umożliwia ocenę losową jakości środowiska badanych zlewni. Wartości wskaźnika LQ wynosiły od -1,02 do +1,99, co odpowiada odpowiednio obszarom o bardzo dobrej i bardzo złej jakości środowiska.
Analizy wykazały, że szczególnie zdegradowane zlewnie charakteryzują się dużą liczbą prywatnych działek, co znacząco wpływa na fragmentację terenu i utrudnia skuteczną ochronę środowiska. W pięciu analizowanych zlewniach liczba prywatnych działek wahała się od 505 do 719, a ich średnia powierzchnia wynosiła od 0,19 do 1,10 ha. Co więcej stwierdzono, że bardzo niekorzystne warunki własności gruntów i struktury pokrycia terenu wystepują w zlewniach Poleskiego Parku Narodowego - obszaru o najwyższym statusie ochronnym.
Wyniki tych badań sugerują, że proponowany system oceny może być cennym narzędziem w wstępnej analizie rzeczywistych i potencjalnych zagrożeń dla zlewni jeziornych. Pozwala on nie tylko na identyfikację zagrożeń, ale także na wyznaczanie możliwych kierunków działań ochronnych oraz ocenę ich sensowności. Wprowadzenie takiego podejścia może znacznie przyczynić się do poprawy efektywności ochrony cennych ekosystemów, zwłaszcza na terenach, gdzie struktura własności gruntów stanowi poważne wyzwanie. W obliczu narastającej presji ze strony działalności ludzkiej, takie narzędzia stają się kluczowe dla zapewnienia trwałości i ochrony tych wyjątkowych obszarów przyrodniczych.
Według aktualnego Wykazu Czasopism MNiSW artykuł opublikowany w Ecological Indicators to 200 punktów (IF'23 7.0).
Wykaz publikacji pracowników INoZiŚ UMCS
|
