Jednostki i pracownicy - książka adresowa

dr hab. Dorota Piekarczyk

Stanowisko
profesor uczelni
Jednostki
KATEDRA SEMANTYKI, PRAGMATYKI I TEORII JĘZYKA
Adres e-mail
Wyświetl
Konsultacje

Konsultacje  2024/2025


poniedziałek 11.20 - 12.20


czwartek 15.50 - 16.50

O sobie

ORCID: 0000-0002-8859-7897 

Jestem dr hab., językoznawcą, profesorem w Katedrze Semantyki, Pragmatyki i Teorii Języka, wykładowcą UMCS w Lublinie (od 2002 r.).

W latach 2013-2019 sprawowałam funkcję zastępcy dyrektora Instytutu Filologii Polskiej UMCS.

Moje naukowe zainteresowania skupiają się wokół zagadnień współczesnej polszczyzny, zajmują mnie zwłaszcza związki między językiem a myśleniem i innymi procesami poznawczymi. Obszarem mojego szczególnego zainteresowania jest współczesna semantyka, zwłaszcza w kontekście koncepcji językowego obrazu świata, ale też i problematyka tekstologiczna oraz zagadnienia z zakresu pragmatyki.


Działalność naukowa

Wybrane monografie i artykuły:

  • (Nie) oceniaj książki po okładce, Lublin: Wydawnictwo UMCS 2020. 

           Monografia przynosi pierwszy kompleksowy ogląd okładki z perspektywy językowej i tekstowej, wpisując się w interdyscyplinarne badania na temat książki – jej istoty, budowy, funkcji itp. Obiektem badań są teksty szczególne – publikacje  popularnonaukowe, które tworzą pomost między wiedzą naukową a społeczeństwem. Rozprawa pokazuje, jakie tendencje mówienia o nauce są współcześnie preferowane przez wydawców, czemu one służą. Analizując różne elementy okładki jako złożonego makroznaku, prezentuje sposób ich tworzenia, budowy, intencje twórców, cele i sposoby, w jakie oddziaływać mają na czytelników. Szczególny nacisk położony jest właśnie na te elementy okładki, które mają sprawić, by publikacja została dostrzeżona, by zaistniała w obiegu publicznym, dotarła do odbiorcy, te, które przekonają potencjalnego czytelnika o potrzebie zakupu i lektury książki oraz stworzą dla niej warunki jak najlepszego odbioru.

            Dużo miejsca poświęcono także zagadnieniom związanym z popularyzacją wiedzy naukowej (np. tym, jakie zasady powinny jej przyświecać), z przygotowaniem społeczeństwa na przyjmowanie wiedzy oraz – co niezwykle ważne – z obrazem nauki, jaki kształtują i przekazują społeczeństwu publikacje popularnonaukowe. Obiektem refleksji jest też wydawca książek jako pośrednik i nadawca w komunikacji między autorem a czytelnikiem, a także złożone relacje nadawczo-odbiorcze w tekście zasadniczym i w okładkowych paratektach.

            Choć rozprawa dotyczy okładek książek popularnonaukowych, analizy w niej zawarte i wnioski z nich wynikające z łatwością dają się zastosować do innych typów publikacji, kształtując świadomego i refleksyjnego czytelnika paratekstów okładkowych.

             Książkę adresowana jest przede wszystkim do językoznawców i badaczy zajmujących się problematyką okładki, ale jednocześnie ma wartość dla innych odbiorców: studentów kierunków edytorskich i filologicznych, edytorów, wydawców, redaktorów i innych osób, w których kompetencjach i interesie leży zapewnienie „bezpiecznego wysłania” książki w świat.

 

  • Metafory metatekstowe, Lublin: Wydawnictwo UMCS 2013 - rozprawa wyróżniona Nagrodą Prezesa Rady Ministrów w 2014 r.
  • Kwiaty we współczesnym językowym obrazie świata, Lublin: Wydawnictwo UMCS 2004.
  • (z Dorotą Filar) Narracyjność języka i kultury. Literatura i media, Lublin: Wydawnictwo UMCS 2013
  • Paratekstowe strategie zachęcania czytelnika do lektury tekstów popularnonaukowych, „Poradnik Językowy” 2020, 7.
  • Jak kultura popularna wkracza na okładki tekstów popularnonaukowych, „Prace Językoznawcze”, 2020, XXII/2.
  • Funkcje informacji o serii wydawniczej, „Białostockie Archiwum Językowe”, 2019, 19.
  • Frazeologizmy w metatekście, [w:] O języku dla Anny Wierzbickiej, Warszawa 2018, s. 191-208.
  • Dlaczego kwiaty są dobre i niewinne? O językowo-kulturowym obrazie kwiatu słów kilka, "Etnolingwistyka. Problemy języka i kultury", 2017, t.9, s. 47-60.
  • My się nie kłócimy, my tylko rozmawiamy. Językowe wyobrażenia tekstów dyskursywnych, [w:] Barwy słów. Studia lingwistyczno-kulturowe, Lublin 2017, s. 621-642.
  • Językowe wyobrażenia tekstu mówionego i pisanego, [w:] Études sur le texte dédiées à Halina Grzmil-Tylutki, Kraków 2016, s. 186-211.
  • Schematy poznawcze – między konwencją a kreacją, [w:] Konwencja i kreacja w języku, literaturze i narracji historycznej, Lublin 2017, s. 61-76.
  • The Polish linguistic view of oral and written text, [w:] The Linguistic Worldview: Ethnolinguistics, Cognition and Culture, red. A. Głaz, D. S. Danaher i P. Łozowski, London: Versita, 2013.
  • Problem metajęzyka i metatekstu, [w:] Słowa, style, metody, red. Halina Pelcowa, Maria Wojtak, Lublin: Wydawnictwo UMCS 2012, s. 217-234.
  • „Pociągnąć za uszy czytelnika…”. Metatekstowe gry Tadeusza Konwickiego z czytelnikiem, [w:] Język pisarzy: problemy słownictwa, red. Tomasz Korpysz i Anna Kozłowska, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego 2011, s. 335-354.
  • Relatywizm językowy wczoraj i dziś, [w:] Relatywizm w języku i kulturze, red. Anna Pajdzińska, Ryszard Tokarski, Lublin: Wydawnictwo UMCS 2010, s. 25-42.
  • Tekst w świetle metatekstu, [w:] W świecie nazw. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Czesławowi Kosylowi, red. Halina Pelcowa, Lublin: Wydawnictwo UMCS  2010, s 321-332.
  • Фиалка и верeск – цветок весны и цветок осени, „Acta Linguistica Petropolitana”, VI/1, 2010, s. 294-306.
  • Jazyková kategorizace květin a pojetí tohoto skutečnosti ve vědě, [w:] Čítanka textů z kognitivní lingcistiky, red. Iva Nebeská, Praha 2008, s. 45-57.
  • Metafory metatekstowe, [w:] Beiträge der Europäischen Slavistischen Linguistik (Polyslav), t. 10, Herausgegeben von Bernhard Brehmer, Vladislava Zdanova, Rafal Zimny, München, 2007.
  • Chaber, „Konteksty. Polska Sztuka Ludowa”, 2007, nr 1, s. 136-148 (współautor – Joanna Szadura).
  • Rola metafor w metatekście, „Polonistyka”, 2007, nr 7, s. 22-27.
  • Metafory w metatekście, [w:] Wokół polszczyzny dawnej i obecnej, red. Bogusław Nowowiejski, Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2006, s. 233-245.
  • Językowo-kulturowy kontekst tekstu, [w:] Teksty kultury. Oblicza komunikacji XXI wieku, red. Jan Mazur, Małgorzata Rzeszutko-Iwan, Lublin: Wydawnictwo UMCS 2006, s. 21-34 (współautor – Dorota Filar).
  • Linguistic Categorization of Flowers and its Parallels In Science: Evidence from Polish, „Slavica Gandensia”, 2006, nr. 33-1, s 171-183.