prof. dr hab. Mariusz Mazur

Stanowisko: profesor
Jednostki: KATEDRA HUMANISTYKI CYFROWEJ I METODOLOGII HISTORII
Adres e-mail: Wyświetl

Konsultacje

Konsultacje w semestrze zimowym 2024/2025:

wtorek - 9:00-10:00 online

czwartek - 12:00-12:20, 13:50-14:30

tel. (81) 537-26-82 (w godz. konsultacji)

O sobie

ukończył politologię i historię na UMCS w Lublinie;
zajmuje się szeroko pojętą problematyką Polski Ludowej, totalitaryzmu, autorytaryzmu, mechanizmami manipulacji i indoktrynacji, w tym języka, próbą opisu mentalności władzy oraz społeczeństwa; interesuje go podejście socjologiczne oraz wszelkie inne nurty wymykające się klasycznemu postrzeganiu historii;
doktorat 2002 r.;
habilitacja 2010 r.;
profesor zw. 2024 r.
prezes oddziału lubelskiego Polskiego Towarzystwa Historycznego 2015-2020;
Redaktor Naczelny "Rocznika Lubelskiego" 2015-2019;
członek Komisji Etyki przy Zarządzie Głównym PTH.

Zajmuje się także działaniem na rzecz podwyższania standardów w nauce, m.in.:

Problemy i patologie historiografii najnowszej, [w:] Klio na wolności. Historiografia dziejów najnowszych w Polsce po 1989 r., pod red. M. Kruszyńskiego, S. Łukasiewicza, M. Mazura, S. Poleszaka, P. Witka, Lublin 2016, s. 125-150.

rec. książki: W.Bernacki, H.Głębocki, M.Korkuć, F.Musiał, J.Szarek, Z.Zblewski, Komunizm w Polsce. Zdrada. Zbrodnia. Zakłamanie. Zniewolenie, Kraków 2005, „Studia Historyczne” 2006, nr 3-4, s. 374-380.

Jak nie pisać… nie tylko o Komisji Specjalnej do Walki z Nadużyciami i Szkodnictwem Gospodarczym. Rec. książki L. Szuby, Komisja Specjalna do Walki z Nadużyciami i Szkodnictwem Gospodarczym i jej delegatura bydgoska (1945-1954), wydawnictwo: Adam Marszałek, Toruń 2009;, „Kwartalnik Historyczny” 2011, nr 2, s. 303-314. http://rcin.org.pl/Content/11617/WA303_15260_KH118-r2011-R118-nr2_Kwartalnik-Hist_07_Mazur-rec.pdf

NSZ na to nie zasłużyły. Na marginesie pracy Mirosława Piotrowskiego pt. „Narodowe Siły Zbrojne na Lubelszczyźnie 1944-1947”. Rec. książki M. Piotrowskiego, Narodowe Siły Zbrojne na Lubelszczyźnie 1944-1947, Lublin 2009, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2011, nr 1, s. 424-436.

Czego nas uczą "reprinty" z czasów Gomułki? Rec. ksiażki M. Januszewskiej-Warych, W poszukiwaniu nowoczesnej, demokratycznej i narodowej wizji reformy szkolnictwa. Ogólnopolski Zjazd Oświatowy (Łódź, 18-22 czerwca 1945 roku), Kraków 2015, ss. 382, "Res Historica" 2015, t. 40, s. 367-398.

(Nie)recenzenci i (nie)recenzje, „Forum Akademickie” 2017, nr 9, s. 21-23 https://prenumeruj.forumakademickie.pl/fa/2017/09/nierecenzenci-i-nierecenzje/

Grzechy historyków, "Forum Akademickie" 2019, nr 2 https://prenumeruj.forumakademickie.pl/fa/2019/02/kronika-wydarzen/grzechy-historykow/

Casus „niepotrzebnych recenzji”, „Forum Akademickie” 2019, nr 5, s. 24-27 https://prenumeruj.forumakademickie.pl/fa/2019/05/casus-niepotrzebnych-recenzji/

Warsztat naukowy historyka w kontekście prób reinterpretacji postaci Romualda Rajsa „Burego”, http://ohistorie.eu/2020/02/27/mariusz-mazur-warsztat-naukowy-historyka-w-kontekscie-prob-reinterpretacji-postaci-romualda-rajsa-burego/

"Przeciw kosmopolityzmowi w nauce" - reaktywacja, http://ohistorie.eu/2020/11/25/przeciw-kosmopolityzmowi-w-nauce-reaktywacja/
Etyczne aspekty badań nad powojennym podziemiem niepodległościowym, „Przegląd Historyczny” 2021, nr 1, s. 89-115

i inne.

NAGRODY I NOMINACJE

nominacja książek: Propagandowy obraz świata. Polityczne kampanie prasowe w PRL w latach 1956-1980. Model analityczno-koncepcyjny, Warszawa 2003; Polityczne kampanie prasowe w okresie rządów Władysława Gomułki, Lublin 2004, do nagrody naukowej UMCS im. Jerzego Giedroycia, w 2005 roku;
I nagroda Porozumienia Wydawców Książki Historycznej KLIO w kategorii autorskiej za rok 2009 za książkę: „O człowieku tendencyjnym. Obraz nowego człowieka w propagandzie komunistycznej Polski Ludowej i PRL 1944-1956, Lublin 2009;
nagroda rektora za uzyskanie stopnia naukowego dr. hab. przed ukończeniem 40. roku życia;
nagroda rektora I stopnia za książkę: O człowieku tendencyjnym... (2010);
nagroda im. J. Giedroycia za książkę: O człowieku tendencyjnym... (2011);
nagroda II stopnia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego (2011)
nagroda rektora I stopnia (2017, 2019, 2020),
Nagroda Historyczna miasta Warszawy im. Kazimierza Moczarskiego (2020) za książkę Antykomunistycznego podziemia portret zbiorowy...
nominacja do nagrody "Polityki" (2020) za ksiażkę Antykomunistycznego podziemia portret zbiorowy...
nominacja do Nagrody im. Pierwszego Rektora Uniwersytetu Łódzkiego Prof. Tadeusza Kotarbińskiego (2020) za ksiażkę Antykomunistycznego podziemia portret zbiorowy...
nominacja do nagrody im. J. Giedroycia za książkę Antykomunistycznego podziemia portret zbiorowy... (2021)

i inne.

Działalność naukowa

MONOGRAFIE

Propagandowy obraz świata. Polityczne kampanie prasowe w PRL w latach 1956-1980, Warszawa 2003, ss. 268.
Polityczne kampanie prasowe w okresie rządów Władysława Gomułki, Lublin 2004, ss. 310.
O człowieku tendencyjnym. Obraz nowego człowieka w propagandzie komunistycznej Polski Ludowej i PRL 1944-1956, Lublin 2009, ss. 672.
Cywilizacja komunizmu. Odmiana nadwiślańska 1944-1956, Warszawa 2016, ss. 255 [współautor S. Ligarski]
Antykomunistycznego podziemia portret zbiorowy 1945-1956. Aspekty mentalno-psychologiczne, Warszawa-Lublin, ss. 495.
The Mentality of Partisans of the Polish Anti-Communist Underground 1944–1956, tłum. Konrad Brodziński, Maria Latynski, wyd. Routledge, 2023, ss. 356.
Nauka w epoce postprawdy. Warsztat naukowy historyka w kontekście prób reinterpretacji postaci Romualda Rajsa „Burego”, Lublin 2024, ss. 136.

OPRACOWANIA, REDAKCJE

Zjazdy konsulów polskich w ZSRR. Protokoły i referaty. 1927-1934, oprac. E. Kołodziej, M. Mazur, T. Radzik, Lublin 2011.
Historia w kulturze współczesnej. Niekonwencjonalne podejscia do przeszłości, pod red. P. Witka, M. Mazura, E. Solskiej, Lublin 2011.
W służbie Klio... Księga poświęcona pamięci Profesora Tadeusza Radzika, pod red. J. Kłapcia, W. Kozyry, G. Kuprianowicza, R. Litwińskiego, M. Mazura, M. Siomy, R. Wysockiego, Lublin 2012.
W stronę antropologii „bezpieki”. Nieklasyczna refleksja nad aparatem bezpieczeństwa w Polsce Ludowej, pod red. J. Syrnyka, A. Klarman, M. Mazura, E. Kłoska, Wrocław 2014.
Obrazy władzy w literaturze, teatrze i filie. Studia, pod red. M. Mazura, S. Ligarskiego, Warszawa 2015.
Klio na wolności. Historiografia dziejów najnowszych w Polsce po 1989 r., pod red. M. Kruszyńskiego, S. Łukasiewicza, M. Mazura, S. Poleszaka, P. Witka, Lublin 2016.
Dzieje Lubelszczyzny 1944-1956. Aspekty polityczne, red. M.Mazur, T. Osiński, Lublin 2016.
Dzieje Lubelszczyzny 1944-1956. Aspekty społeczne, gospodarcze, oświatowe i kulturalne, red. T. Osiński, M.Mazur, Lublin 2017.
Między śmiercią Stalina a powrotem Gomułki. Studia, red. S. Ligarski, M. Mazur, Szczecin 2020.
Wielka zmiana. Historia wobec wyzwań… Pamiętnik XX Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Lublinie, 18-20 września 2019 roku, t. 1: Potęga historii, red. J. Pomorski, M. Mazur, IPN, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Warszawa-Lublin 2021.
Wielka zmiana. Historia wobec wyzwań… Pamiętnik XX Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Lublinie, 18-20 września 2019 roku, t. 2: Od starożytności po XIX wiek, red. J. Pomorski, M. Mazur, IPN, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Warszawa-Lublin 2021.
Wielka zmiana. Historia wobec wyzwań… Pamiętnik XX Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Lublinie, 18-20 września 2019 roku, t. 3: Wiek XX i XXI, red. M. Mazur, J. Pomorski, IPN, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Warszawa-Lublin 2021.

NAJNOWSZE PUBLIKACJE

Antecedencje ideału kultury w myśli PPR-owskiej z lat 1944-1948. Wątek ideowy, [w:] Kultura wysoka. kultura popularna, kultura codzienności w Polsce 1944-1989, pod red. G. Miernika, Kielce 2010, s. 11-36.
Język polityki PPR podczas II wojny światowej, [w:] Komunikowanie się Polaków w okresie II wojny światowej, pod red. K. Stępnika, M. Rajewskiego, Lublin 2011, s. 207-219.
Podziemie w konwencji polskiego filmu socrealistycznego, „Res Historica” 2011, t. 31, s. 237-252;
Rozmowy o wartościach. Dyskusje młodzieży na łamach "Sztandaru Młodych" 1950-1956, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2011, nr 1, s. 75-96.
Strategie i techniki komunikacyjne w Polsce Ludowej 1944-1956. Refleksje badawcze, [w:] Komunikowanie się Polaków w latach 1944-1989, pod red. K. Stępnika, M. Rajewskiego, Lublin 2011, s. 23-33.
Teatr Telewizji „Scena Faktu” – specyficzna wizja historii. O takiej polityce historycznej – polemicznie, [w:] Historia w kulturze współczesnej. Niekonwencjonalne podejścia do przeszłości, pod red. P. Witka, M. Mazura, E. Solskiej, Lublin 2011, s. 276-296.
Paradygmat społeczeństwa idealnego 1944-1954. Aplikacja społeczeństwa zamkniętego K.R. Poppera, [w:] Społeczeństwo PRL, t. 1, pod red. S. Jankowiaka, D. Skotarczak, I. Skórzyńskiej, Poznań 2011, s. 111-130.
Modele osobowe w II RP a oficjalny model osobowy Polski Ludowej do 1956 r. Inspiracja czy typowe długie trwanie?, [w:] Epigoństwo czy twórcza ciągłość?, pod red. E. Krasuckiego, T. Sikorskiego, A. Wątora, Toruń 2011, s. 306-323.
Strategie propagandowe PPR w czasie II wojny światowej, [w:] Lewica polska, t. 2, Działalność, pod red. E. Krasuckiego, T. Sikorskiego, A. Wątora, Wrocław 2012, s. 85-100.
Triumf woli, Ślubujemy, Defilada – odmienności i wspólnota konwencji, [w:] W służbie Klio..., pod red. J. Kłapcia i in., Lublin 2012, s. 573-591.
Model myślenia działaczy komunistycznych w początkach istnienia Polski Ludowej. Preliminaria badawcze, [w:] Jednostka i społeczeństwo wobec doświadczenia komunizmu. Przeszłość i teraźniejszość, pod red. K. Słowińskiego, Lublin 2012, s. 95-108.
Starostowie powiatu lubartowskiego w latach 1918-1950, "Lubartów i Ziemia Lubartowska" 2013, s. 169-198.
Komunizm czy socjalizm? Kontrowersje definicyjne i terminologiczne, [w:] PRL czyli Polska w drugiej połowie XX wieku, pod red. E. Maj, J. Gryza, E. Kirwiel, M. Wichmanowskiego, Lublin 2013, s. 127-157.
Techniki ingracjacyjne w narracji władzy w pierwszych latach po II wojnie światowej, [w:] Komunikacja. Tradycja i innowacje, pod red. M. Karwatowskiej, A. Siwca, Chełm 2013, s. 490-501.
Eksperymenty Philipa Zimbardo, Stanleya Milgrama i Theodora Adorno a badanie aparatu bezpieczeństwa, [w:] W stronę antropologii „bezpieki”. Nieklasyczna refleksja nad aparatem bezpieczeństwa w Polsce Ludowej, pod red. J. Syrnyka, A. Klarman, M. Mazura, E. Kłoska, Wrocław 2014, s. 173-197.
Role płci i relacje między płciami w Polsce stalinowskiej, [w:] O płci, ciele i seksualności w kulturze i historii, pod red. M. Karwatowskiej, R. Litwińskiego, A. Siwca, Lublin 2014, s. 371-383.
Historiografie der neuesten Geschichte in Polen nach 1989. Probleme, Herausforderungen, Dilemmata. Ein Tagungsbericht, „Historie. Jahrbuch des Zentrums für Historische Forschung Berlin der Polnischen Akademie der Wissenschaften” 2013/2014, nr 7, s. 75-91.
Strategie perswazyjne w wyborach do Sejmu w latach 1947, 1952, 1957. Model porównawczy, [w:] Wybory i referenda w PRL, red. S. Ligarski, M. Siedziako, Szczecin 2014, s. 489-507.
Rec. książki Jana Plampera, Kult Stalina. Studium alchemii władzy, Warszawa 2014, „Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej”, t. 49, 2014, z. 2, s. 232-239.
Rec. książki Jolanty Studzińskiej, Socrealizm w malarstwie polskim, Warszawa 2014, ss. 520, „Res Historica” 2014, t. 37, s. 276-285.
Propaganda komunistyczna wobec Armii Krajowej w latach 1943-1955, „Dzieje Najnowsze” 2015, nr 1, s. 61-79.
Obraz władzy w polskim filmie socrealistycznym, [w:] Obrazy władzy w literaturze, teatrze i filmie. Studia, pod red. M.Mazura, S. Ligarskiego, Warszawa 2015, s. 291-309.
Przedmowa, [w:] Obrazy władzy w literaturze, teatrze i filmie. Studia, red. M. Mazur, S. Ligarski, Warszawa 2015, s. 7-19.
"AK – zapluty karzeł reakcji”. Błąd w sztuce, [w:] Propaganda w systemach demokratycznych i niedemokratycznych, red. J.W. Wołoszyn, Lublin 2015, s. 135-179.
Rec. książki Jerzego Eislera, Siedmiu wspaniałych. Poczet pierwszych sekretarzy KC PZPR, [The Magnificent Seven. Guide to the First Secretaries of the Central Committee of the Polish United Workers' Party] Warszawa 2014, ss. 576, “The Polish Review”, vol 60, nr 3, 2015, s. 116-117.
Wizualne reprezentacje polskiego stalinizmu. Preliminaria badawcze, [w:] Człowiek, zjawiska i teksty kultury w komunikacji społecznej, red. M. Karwatowska, R. Litwiński, A. Siwiec, Lublin 2015, s. 77-94.
Oblicza władzy. Graficzne i audiowizualne wizerunki pierwszych sekretarzy KC PPR/PZPR w Polsce Ludowej (1944-1989), "Ethos" 2016, nr 2, s. 218-242.
Między informacją a oceną. Tytuły monografii dotyczących dziejów historii najnowszej jako źródło analizy historycznej, [w:] Między nauką a sztuką. Wokół problemów współczesnej historiografii, red. E. Solska, P. Witek, M. Woźniak, Lublin 2017, s. 251-277.
Rec. książki: Macieja Sobieraja, Między oporem a lojalnością. Działania SB wobec KUL na przykładzie rozpracowania prof. Jerzego Kłoczowskiego [Between Resistance and Loyalty. Actions of the Security Service (SB) against KUL (Catholic University of Lublin) as Exemplified by the Investigation against Prof. Jerzy Kłoczowski], (Lublin: Instytut Pamięci Narodowej, 2015), 847 pp. Appendix. ISBN 978-83-7629-916-7, „The Polish Review”, Vol. 62, No. 2, 2017, s. 108-110.
Życie codzienne, [w:] Dzieje Lubelszczyzny 1944-1956. Aspekty społeczne, gospodarcze, oświatowe i kulturalne, red. T. Osiński, M. Mazur, Lublin 2017, s. 309-342.
Historia społeczna z odmiennej perspektywy, rec. książek: Padraic Kenney, Budowanie Polski Ludowej. Robotnicy a komuniści 1945–1950, Wydawnictwo W.A.B. – Grupa Wydawnicza Foksal, Warszawa 2015, ss. 451; Małgorzata Fidelis, Kobiety, komunizm i industrializacja w powojennej Polsce, Wydawnictwo W.A.B. – Grupa Wydawnicza Foksal, Warszawa 2015, ss. 368, „Res Historica” 2017, t. 43, s. 434-441.
Trzy źródła współczesnej historiografii państwowej, „Historia@Teoria” 2017, nr 6, s. 73-85.
Lubartów w latach 1944-1989, [w:] Lubartów w dziejach. Od czasów najdawniejszych do współczesności, red. R. Szczygieł, Lubartów 2018, s. 487-586.
[recenzja] Piotr Rypson, Czerwony monter. Mieczysław Berman: grafik, który zaprojektował polski komunizm, Wydawnictwo Karakter, Kraków 2017, ss. 320, „Dzieje Najnowsze” 2018, nr 2, s. 363-368.
Gramatyka emocji i uczuć we współczesnej prawicowej publicystyce na temat powojennego polskiego podziemia niepodległościowego, "Historyka. Studia Metodologiczne" 2018, t. 48, s. 287-306
Everyday Life in Lublin in 1918, „Res Historica” 2019, t. 48, s. 137-171.
The Ethical Aspects of Research on the After-war Independence Underground, [w:] Ozbrojený protikomunistický odpor v krajinách strednej a východnej Európy (1944–1953), red. Michal Šmigeľ, Banská Bystrica 2019, s. 398-410.
Społeczność – codzienność – prywatność miedzy śmiercią Stalina a Październikiem, [w:] Między śmiercią Stalina a powrotem Gomułki. Studia, red. S. Ligarski, M. Mazur, Szczecin 2020, s. 89-129.
Potrzeba wroga (na marginesie książki Brunona Kaminskiego, Fear Management. Foreign Threats in the Post-War Polish Propaganda. The Influence and the Reception of the Communist Media (1944–1956), Peter Lang, Berlin 2019, ss. 385), “Przegląd Historyczny” 2020, nr 3, s. 659-675.
Rozważania nad historiografią polskiego powojennego podziemia niepodległościowego, „Kwartalnik Historyczny” 2022, nr 2, s. 411-447.
Stereotyp(y) Niemca/Niemiec w historiografii polskiej w latach 1945–1956, „Przegląd Historyczny” 2023, nr 1, s. 131-155.
Zjazdowe narracje: dominacji, partycypacji, koniunkturalizmu, podległości, neutralności, kontestacji, [w:] Zjazd Filmowy w Wiśle 1949. Źródła – Komentarze – Opracowania, red. B. Giza, A. Wyżyński, Warszawa 2024, s. 401–423.