IV Kongres Politologii

1.

Nagłośnienie zmiany rządów PiS (1 grudzień 2017/31 styczeń 2018) w perspektywie polskich nadawców telewizyjnych: między polityzacją a komercjalizacją

Moderator:

Prof. dr hab. Bogusława Dobek-Ostrowska

Opis:

Celem panelu jest prezentacja analizyzawartości głównych wydań programów informacyjnych trzech telewizyjnych stacji ogólnokrajowych w okresie wymiany premiera i niektórych ministrów w rządzie PiS na przełomie grudnia 2017 i stycznia 2018 r., a następnie porównanie wyników z badaniami prowadzonymi wcześniej.
Analiza zawartości głównego wydania „Wiadomości” TVP1 potwierdziła, że upolitycznienie nadawcy publicznego pogłębiło się, co potwierdza sposób nagłaśniania aktorów politycznych i interpretacja wydarzeń. Telewizje prywatne w Polsce cechuje wysoki poziom autonomii i samodzielne kształtowanie zawartości. Nie oznacza to jednak braku politycznych sympatii i antypatii oraz respektowania zasad profesjonalizmu dziennikarskiego, co potwierdziła analiza zawartości programów z grudnia 2017 i stycznia 2018 r.
TVN ma swoją linię redakcyjną, i choć logika rynku nakazywałaby eskapizm czy neutralność, to „Fakty” komentują i interpretują wydarzenia, opowiadając się jednoznacznie przeciwko PiS i jej politykom, sympatyzując z PO (nagłośnienie stronnicze). Program wyraża rozczarowanie kulturą polityczną elity rządzącej i nisko ją ocenia.
„Wydarzenia” TV Polsat to niskiej jakości program informacyjny. Jako typowy komercyjny nadawca ucieka ze sfery politycznej, ukazuje wydarzenia, w tym zmianę premiera i członków rządu w sposób sensacyjny (nagłośnie typu wyścigu koni). W przeciwieństwie do programu TVN, „Wydarzenia” nie opowiadają się po żadnej ze stron.

2.

 Czy potrzebne nam jest państwo?

Moderator:

 Prof. dr hab. Michał Śliwa

Opis:

Rozważając postawiony w tytule panelu problem badawczy o ogromnej doniosłości społecznej pragniemy się odnieść do różnorodnych uwarunkowań i wyzwań, determinujących współcześnie i w przyszłości funkcjonowanie organizacji państwowej, między innymi kryzysu państwa narodowego i demokracji; procesów globalizacyjnych i integracyjnych; przemian technologicznych, w tym zjawiska sztucznej inteligencji; mediatyzacji władzy państwowej; alternatywnych wobec państwa ruchów i instytucji społecznych; postępów populizmu i autorytaryzmu, a także specyficznych polskich doświadczeń, wynikających z charakteru narodowego i społeczeństwa postniewolniczego itp. Na podstawie analizy owych problemów zakładamy postawienie odpowiednich pytań badawczych, dotyczących zmiany paradygmatu państwa oraz jego przyszłości, w tym także toczących się współcześnie sporów wokół stanu organizacji państwowej, a więc czy zmienia ona swój charakter czy też obumiera i zanika.

3.

 Migranci i mniejszości w przestrzeni publicznej

Moderator:

 Dr hab. Anita Adamczyk, prof. UAM

Opis:

Zaproponowany panel dotyczyć będzie szeroko pojętych kwestii związanych z migrantami oraz mniejszościami narodowymi i etnicznymi. Problematyka wystąpień poświęcona będzie ich aktywności w przestrzeni publicznej. Dotyczyć będzie ich praw, działalności politycznej i społeczno-kulturalnej oraz różnych form dyskryminacji.
Uczestnicy panelu skupią się także na polityce państw wobec powyższych grup.

4.

 Sąsiedztwo jako kategoria politologiczna i jego ewolucja na początku XXI w.

Moderator:

 Dr hab. Janusz Golinowski, prof. UKW

Opis:

Sąsiedztwa są jednostkami przestrzennymi, w których występują różnorodne relacje społeczne. Pojęcie to odnosi się do relacji pomiędzy różnej wielkości grupami społecznymi, które z natury rzeczy mają wymiar polityczny. Bliskość i autonomia sąsiadów powoduje, że mają oni swoją tożsamość, a tym samym zdolność do realizacji własnych zewnętrznych interesów, przy których realizacji muszą wchodzić w różnorodne interakcje, przede wszystkim z podmiotami granicznymi. Rozwój różnorodnych form komunikacji spowodowało, że tradycyjnie postrzegane sąsiedztwo oparte na fizycznej bliskości jest zastępowane innymi formami relacji. W efekcie pojawia się szereg problemów, które będą przedmiotem debaty panelowej. Główne pytania, jakie rodzą się na tym tle to: Jak definiować sąsiedztwo we współczesnej przestrzeni politycznej w wymiarze: lokalnym, regionalnym i międzynarodowym? Jak sąsiedztwo rozumieć w warunkach redukcji znaczenia relacji terytorialnych na rzecz kontaktów w cyberprzestrzeni? Jakie czynniki skłaniają podmioty polityczne do kooperacji sąsiedzkiej? Jak funkcjonują sąsiedztwa przy uwzględnieniu homogeniczności/heterogeniczności uczestników politycznych? Czy są to motywy o charakterze „pozytywnym” (działanie dla czegoś, z kimś) czy „negatywnym” (przeciwdziałanie czemuś, działanie przeciwko komuś)? Czy i w jakich okolicznościach pojawiają się bariery współpracy sąsiedzkiej i gdzie są one ulokowane, w wyposażeniu mentalnym ich uczestników, czy w ich otoczeniu? Czy i w jakich okolicznościach pojawia się skłonność do kooperacji horyzontalnej między sąsiedztwami? Czy i w jakich okolicznościach pojawia się skłonność do formalizacji i powstawania złożonych formuł organizacyjnych? Jak funkcjonują sąsiedztwa przy uwzględnieniu homogeniczności/heterogeniczności uczestników politycznych? 

5.

 Bezpieczeństwo za cenę wolności? Ewolucja polityki inwigilacyjnej państw w XXI wieku

Moderator:

 Dr hab. Paweł Laidler, prof. UJ

Opis:

Jednym z największych wyzwań współczesnych państw jest zapewnienie równowagi między polityką bezpieczeństwa, a ochroną praw i wolności jednostek. Począwszy od 11.09.2001r. amerykańskie i europejskie władze dokonały poważnych zmian w polityce inwigilacyjnej, których celem jest zapewnienie bezpieczeństwa narodowego i przeciwdziałanie terroryzmowi. Jednak nie wszystkie zmiany spotkały się z pozytywnym odzewem społecznym, a organizacje promujące ochronę praw obywatelskich stoją na stanowisku, że inwigilacja zbyt daleko wkracza w prawo do prywatności jednostek naruszając szereg konstytucyjnych gwarancji. Nadwyrężone w ten sposób zaufanie społeczne może mieć przełożenie na jakość demokracji, zwłaszcza z punktu widzenia transparentności polityki bezpieczeństwa państwa. Co więcej, współczesna polityka inwigilacyjna wpływa również na stosunki transatlantyckie stawiając pod znakiem zapytania przyszłość wspólnej polityki bezpieczeństwa. 
Celem panelu jest podjęcie rozważań na trzech płaszczyznach: analizy (1) zmian w polityce inwigilacyjnej państw po 11 września 2001 roku, ze szczególnym uwzględnieniem uregulowań amerykańskich i europejskich w tym zakresie; (2) wpływu tych zmian na funkcjonowanie państw w sferze ochrony praw jednostek, w kontekście odwiecznej kolizji wartości wolności (w tym prawa do prywatności) i bezpieczeństwa; oraz (3) ich wpływu na relacje transatlantyckie i stosunki międzynarodowe. W panelu wezmą udział specjaliści z zakresu polityki bezpieczeństwa, w tym szczególnie polityki inwigilacyjnej państw, jak również eksperci analizujący ewolucję systemów prawnopolitycznych Stanów Zjednoczonych i wybranych państw, z uwzględnieniem wymiaru krajowego, jak i międzynarodowego. Interdyscyplinarny charakter panelu będzie wynikał również z zastosowanej metodologii charakterystycznej dla nauk o polityce, stosunków międzynarodowych oraz nauk prawnych.

6.

 Elity polityczne w funkcjonalnych strukturach państwa

Moderator:

 Dr hab. Jarosław Nocoń

Opis:

Elity polityczne są integralnym komponentem struktury władzy państwowej w każdym typie zorganizowania społecznego. Jednocześnie są także istotnym czynnikiem środowiska wewnętrznego państwa, które niezależnie od typu instytucjonalnych form ustroju, określa i warunkuje szereg kluczowych funkcji niezbędnych dla politycznej organizacji społeczeństwa.
Fundamentalną rolę elit w procesach dystrybucji władzy państwowej wyznacza między innymi funkcja rezerwuaru kadrowego i bezpośredniego zaplecza osobowego, z którego wywodzą się najwyżsi rangą funkcjonariusze jego aparatu administracji. W funkcjonalnej perspektywie to od jakości elit politycznych, ich ideowej orientacji, poziomu kompetencji politycznych oraz relacji interpersonalnych, w dużej mierze zależy charakter i legitymizacja władzy a także efektywność i sprawność instytucji państwowych.
W tym kontekście pogłębiona refleksja zwieńczona dyskusją obejmującą pytania o charakterystykę personalną przedstawicieli elit politycznych i wzajemnych relacji pomiędzy poszczególnymi częściami ich wewnętrznej struktury, uwarunkowania procesów wyłaniania, rekrutacji oraz weryfikacji a także mechanizmy wpływu elit na funkcjonowanie instytucji ustrojowych i aparatu administracji oraz otoczenia społecznego, są planowanym przedmiotem spotkania panelowego.  

7.

Polityka i technologia. Wykorzystanie przestrzeni kosmicznej przez państwa i podmioty niepaństwowe

Moderator:

Dr hab. Irma Słomczyńska 

Opis:

Panel ma na celu zainicjowanie dyskusji naukowej dotyczącej eksploatacji przez państwa i podmioty niepaństwowe przestrzeni kosmicznej na potrzeby sektora publicznego, zwłaszcza szeroko rozumianego bezpieczeństwa oraz komercyjnego wykorzystującego przestrzeń kosmiczną jako nowy wymiar rywalizacji i zdobycia przewagi konkurencyjnej na rynku. Kluczowe jest interdyscyplinarne podejście do kwestii wykorzystania przestrzeni kosmicznej bowiem zarówno dla sektora publicznego jak i dla podmiotów komercyjnych przestrzeń kosmiczna jest niezwykle istotnym wymiarem funkcjonowania. Dzięki zaawansowanym technologicznie i innowacyjnym aplikacjom i systemom kosmicznym podmioty zyskują nowe zdolności działania, multiplikując w ten sposób swoją władzę i pozycję (polityczną i/lub rynkową). Co istotne, eksploatacja przestrzeni kosmicznej nie może być analizowana w oderwaniu od relacji politycznych i rozwoju technologicznego na Ziemi. Programowanie polityki wykorzystania przestrzeni kosmicznej przez państwa i podmioty pozapaństwowe obejmuje spektrum działań od głębokiej współpracy na poziomie technologii i polityki do rywalizacji czy nawet działań wrogich. Polityka i strategia wykorzystania kosmosu zależą jednak nie tylko od wyborów politycznych/biznesowych, ale także postępu technologicznego, kosztów, zysków oraz wypracowania i przestrzegania rozwiązań prawno-instytucjonalnych.

kosmos, technologia, rywalizacja, współpraca

8.

 Quo vadis Rosjo?

Moderator:

 Dr Anna Jach

Opis:

Panel poświęcony problematyce zmian zachodzących zarówno wokół jak i wewnątrz współczesnego państwa rosyjskiego. W orbicie zainteresowań uczestników panelu znalazła się nie tylko diagnoza bieżącej sytuacji, w której znalazła się Federacja Rosyjska. Poddając analizie przeobrażenia, którym ulega państwo rosyjskie, podjęte zostały działania na rzecz zdefiniowania kierunków zmian w odniesieniu do środowiska wewnętrznego i międzynarodowego w oparciu o następujące zagadnienia:
1. Archetypy kulturowe rosyjskich wyborów
2. Problem interesu narodowego Rosji
3. Rosjanie jako negocjatorzy i negocjacje z Rosjanami
4. Obszar postradziecki jako obiekt geopolitycznej gry
5. Optymalny partner dla Federacji Rosyjskiej
6. Wielki krezus czy bankrut? Perspektywy gospodarki rosyjskiej

9.

 Polityka wobec pamięci – modele polityki historycznej

Moderator:

 Dr Marcin Zaborski

Opis:

Pamięć historyczna jest bez wątpienia problemem politycznym. Przejawem tego jest między innymi fakt, że politycy są bardzo zainteresowani tym, co i jak pamiętają poszczególne społeczeństwa. Kształtowanie wizji przeszłości staje się więc często osią ostrych dyskusji, sporów i nierzadko też konfliktów. Jak zauważył Arno Mayer – budowanie narracji i interpretacji historycznych od wieków służy nie tylko postępowi naukowemu. „Były (i dalej są) kształtowane i instrumentalizowane, aby wywyższyć władców, zbudować legendy założycielskie, propagować tożsamości narodowe, podpierać systemy wierzeń i racjonalizować nadużycia władzy” – pisał amerykański historyk. Obserwując te zjawiska, uczestnicy panelu będą analizować procesy związane z polityką historyczną w Polsce, ukazując różne jej modele i wykorzystywane w niej narzędzia. Dyskutanci będą skupiać się zarówno na wymiarze wewnętrznym tej polityki, jak i jej znaczeniu w relacjach międzynarodowych. Zaprezentowane analizy staną się przyczynkiem do dyskusji nad możliwością wypracowania przez różne grupy społeczne i polityczne konsensusu odnoszącego się do kierunków polityki historycznej. Badacze będą także pytać o zakres politycznej interwencji w proces budowania obrazu przeszłości oraz o relacje pomiędzy narodowym fundamentem a wrażliwością wobec pamięci innych narodów.