IV Kongres Politologii

1.

Dylematy cyberbezpieczeństwa – z perspektywy politologa

Moderator:

Prof. dr hab. Jan Garlicki

Opis:

Paneliści podejmą próbę ewaluacji politycznych zagrożeń cyberbezpieczeństwa generowanych wskutek funkcjonowania sieci Internet:
- Technologii zdecentralizowanej wymiany informacji i silnego szyfrowania umożliwiających (niemal) anonimową globalną komunikację skutkującą rozwojem tzw. ukrytych sieci (TOR, I2P, Freenet). Odbywa się w nich obrót substancjami i towarami zabronionymi (narkotyki i inne środki psychoaktywne, trucizny, broń palna, fałszywe środki płatnicze, handel żywym towarem), dokumentami i informacjami (fałszywe tożsamości, wrażliwe dane osobowe obywateli, informacje umożliwiające generowanie zagrożeń wobec infrastruktury krytycznej państwa), nielegalne usługi (usługi hakerskie, zabójstwa na zlecenie).
- Zdecentralizowanych, otwartych platform transakcyjnych w rozproszonej infrastrukturze sieciowej (blockchain) i opartych na nich kryptowalut (np. Bitcoin, Dash, Ethereum Classic) umożliwiających obieg pieniężny poza kontrolą państwa, a w efekcie tworzenie niezależnej od instytucji państwowych, nieopodatkowanej wymiany handlowej – kryptoekonomii.
- Raptownego rozwoju Internetu Rzeczy (Internet of Things) – urządzeń połączonych z globalną siecią obecnie słabo zabezpieczonego i podatnego na ataki. Możliwa jest stosunkowo łatwa odnajdywanie luk (wyszukiwarki Shodan i Censys), penetracja, a w efekcie powodowanie zaburzeń w infrastrukturze krytycznej mającej podstawowe znaczenie dla funkcjonowania społeczeństwa i gospodarki.

2.

Czynniki kształtujące warunki życia w Unii Europejskiej

Moderatorzy:

Prof. dr hab. Krzysztof Hajder, Dr Magdalena Kacperska

Opis:

Celem Panelu jest identyfikacja i analiza czynników determinujących warunki życia w państwach Unii Europejskiej. Szczególna uwaga poświęcona zostanie następującym obszarom tematycznym:
- rynek pracy oraz wynagrodzenia;
- ubóstwo i marginalizacja społeczna;
- migracje ludności;
- starzenie się społeczeństwa i jego konsekwencje dla państw;
- rozwój ekonomii społecznej.
Podjęta problematyka jest niezwykle istotna dla współczesnych państw, zarówno w zakresie wpływu na zmiany struktur społecznych i preferowanych wartości oraz ich konsekwencje dla procesów wyborczych i liberalnej demokracji.
Zmieniające się warunki życia, czynniki demograficzne związane ze starzeniem się społeczeństwa, migracje wpływają również na poszczególne polityki realizowane przez państwa oraz zmianę roli państwa w procesach rozwoju gospodarczego.
Panel będzie podstawą do zaprezentowania wyników prowadzonych przez środowiska naukowe badań politologicznych oraz okazją do ożywionej dyskusji w zakresie wyzwań i zagrożeń stojących przed poszczególnymi politykami państwa.

3.

Władza i wpływ w stosunkach międzynarodowych

Moderator:

Prof. dr hab. Czesław Maj

Opis:

Przedmiotem dyskusji jest kwestia specyfiki władzy (siły) oraz wpływu w stosunkach międzynarodowych. Istotne miejsce zajmuje problematyka instrumentów władzy i wpływu, a także legitymizacji i odpowiedzialności.

4.

Społeczeństwo sieci: władza, kontrola i wymiana informacji

Moderator:

Dr hab. Piotr Celiński, prof. UMCS

Opis:

Tradycyjne formy i mechanizmy życia politycznego i społecznego w coraz większym stopniu osadzają się w świecie cyfrowym: zależą dziś od aparatów, baz danych i sieci, w które są uwikłane. Polityka funkcjonuje w warunkach wytyczanych przez przepływy informacji, w ramach nieustannego generowania danych i przetwarzania ich przez algorytmy. To bez wątpienia jeden z najważniejszych współcześnie parametrów zmiany funkcjonalnej państw i społeczeństw. Na styku rozwoju technologicznego i politycznej dynamiki  objawiają się zjawiska takie jak: globalizacja technologiczna, manipulacja danymi i informacjami (fakenews), panoptyczny nadzór i kontrola, „kolonializm technologiczny”, biotechnologie czy elektroniczne państwo. 

5.

Przyszłość idei Rzeczypospolitej w regionie Europy Środkowowschodniej

Moderator:

Dr hab. Dariusz Góra-Szopiński, prof. UKSW

Opis:

Idea wspólnej, zasobnej i pluralistycznej Rzeczypospolitej to nie tylko zaszczytne dziedzictwo przeszłości, lecz także – być może – atrakcyjny model geopolityczny zasługujący na rewitalizację na obszarze Europy Środkowowschodniej, dotychczas zdominowanym przez imperializm aktorów zewnętrznych wraz z towarzyszącymi mu narracjami deprecjonującymi wspólnotowy dorobek przeszłości. Uczestnicy panelu zaproszeni są do podzielenia się refleksjami oraz do sformułowania prognoz politycznych w zakresie następujących (i pokrewnych) zagadnień: 
- wiarygodności homogenicznego państwa narodowego o granicach wykreślonych obcą ręką (pojałtańska Polska) w dziele reprezentowania dziedzictwa pluralistycznej Rzeczypospolitej;
- szans integracji współczesnego białoruskiego i ukraińskiego konstruktywizmu państwowego z polskim modelem cywilizacyjnym w ramach wspólnego dziedzictwa Rzeczypospolitej;
- adresowanego do mieszkańców Europy Środkowowschodniej argumentarium pozwalającego ukazać atrakcyjność dziedzictwa cywilizacyjnego wspólnej Rzeczypospolitej przeciw negującym je (i dominującym w regionie od dwóch stuleci) wpływom obcej narracji imperialnej;
- szans rekonstrukcji regionalnej współpracy instytucjonalnej, odwołującej się do idei wspólnej Rzeczypospolitej;
- zagrożeń płynących z realizacji koncepcji Trójmorza (nie mylić z Międzymorzem) w kontekście pogłębiającej się przepaści cywilizacyjnej definiowanej granicą zewnętrzną UE, rozdzielającą w poprzek ziemie dawnej Rzeczypospolitej.

6.

Siła państw we współczesnym świecie

Moderator:

Dr hab. Robert Łoś, prof. UŁ

Opis:

Autorzy referatów i dyskutanci mają odpowiedzieć na pytanie, jakie są źródła siły współczesnych państw. Przedmiotem analizy powinny być wszelkie zasoby będące w zasięgu państw, począwszy od siły militarnej, ekonomicznej oraz miękkiej. Ważne jest określenie mechanizmów, które powodują uruchomienie stosownych zasobów: państwo ze swoimi instytucjami i formą władzy, co powinno być zweryfikowana z punkty widzenia skuteczności (zarządzanie państwem). Niemniej ważne jest również określenie roli jaką odgrywają społeczeństwa w realizacje strategicznych celów (opór i wsparcie). Nie bez znaczenia jest w tej sferze działanie   uwzględniające możliwości dyplomacji publicznej.
Równie istotne jest określenie masy krytycznej, w której szczególne znaczenie mają przemiany demograficzne wpływające na wzrost lub obniżenie siły państwa, zarówno w kategorii jakościowej jak i ilościowej.
Właściwa siła państwa realizuje się w środowisku międzynarodowym i jej możliwości są tam weryfikowane. Dlatego przedmiotem dyskusji powinna być odpowiedź na pytanie w jaki sposób przemiany w środowisku międzynarodowym, szczególnie przemiany technologiczne (w tym media), wspierają lub osłabiają siłę państwa. W związku z tym istotne jest określenie, jakie zasoby siły najskuteczniej mogą być wykorzystane z uwzględnieniem realizacji polityki w środowisku przyjacielskim, rywalizacyjnym bądź wrogim. 

7.

Demokracja a sekularyzacja

Moderator:

Dr hab. Janusz Węgrzecki, prof. UKSW

Opis:

Celem badawczym panelu jest próba wyjaśnienia relacji między procesami sekularyzacji a przemianami w rozumieniu i funkcjonowaniu demokracji w Europie. W związku z procesami sekularyzacji, które zostały zapoczątkowane przez rewolucję francuską, a nasiliły się wraz ze zmianą kulturową 1968 r., rdzeń substancjalnie pojmowanej demokracji, istniejącej realnie w państwach Europy Zachodniej i Stanach Zjednoczonych, stopniowo ulega transformacji, co z kolei w istotny sposób zmienia jej funkcjonowanie.
Podstawową przesłanką do podjęcia proponowanego tematu w panelu jest zarówno obserwacja współczesnej polityki, jak i sposobu jej analizy we współczesnej literaturze przedmiotu. Ukazuje ona, iż zmienia się myślenie o polityce, a co za tym idzie przemianie ulega praktyka polityczna w obrębie współczesnych demokratycznych społeczeństw.
O ile teza o przemianach liberalnej demokracji, jest szeroko obecna we współczesnej literaturze, o tyle z rzadka i zazwyczaj w sposób marginalny uwzględnia się znaczenie komponentu religijnego w toku tych przemian, a namysł nad rolą sekularyzacji w kształtowaniu współczesnego oblicza demokracji jest prawie nieobecny. Panel stanowi propozycję namysłu nad przyszłością demokracji w warunkach sekularyzacji. O ile bowiem warunkiem funkcjonowania nowożytnej demokracji jest dokonana przez chrześcijaństwo desakralizacja świata, o tyle toczące się w świecie Zachodu procesy radykalnej sekularyzacji stawiają pytanie czy demokracji w Europie grozi dotarcie do point of no return (J. Ratzinger).

8.

Tożsamość cywilizacyjno-kulturowa państw europejskich w czasach zmiany

Moderator:

Dr hab. Adam Zamojski, prof. UJK

Opis:

Rozważania koncentrują się wokół kilku zasadniczych problemów badawczych dotyczących natury tożsamości narodowej państw europejskich oraz potencjalnych kierunków transformacji tożsamości cywilizacyjno-kulturowej tych państw:
- Naturalne źródła tożsamości (wymiar geograficzny, etniczny, dziedzictwo genetyczne) jako element kompleksu konstytuującego tożsamość państw europejskich.
- Kultura antyku grecko-rzymskiego (ze szczególnym uwzględnieniem greckiej filozofii i rzymskiego systemu prawa) jako istotne symboliczne źródło tożsamości państw europejskich.
- Religijność judeochrześcijańska i etyka zbudowana na prawie naturalnym jako  fundament tożsamości narodowej państw w Europie.
- Kultura plemion barbarzyńskich jako generator zróżnicowania kultury państw Europy.
- Dorobek Oświecenia jako źródło homogeniczności kultury państw europejskich.
- Nowe systemy filozoficzne (postmodernizm, recentywizm, filozofia New Age) jako podstawa dla transformacji tożsamości państw w Europie.
- Proces sekularyzacji w służbie transformacji tożsamości europejskich państw.
- Ekumenizm i ewolucjonizm chrześcijański jako odpowiedź na zjawisko indyferentyzmu religijnego i stopniową ateizację społeczeństw europejskich.
- Odrodzenie religijności pogańskiej i popularność ruchów sekciarskich jako znak przemian na poziomie identyfikacji religijnej w Europie, wpływający zwrotnie na transformację tożsamości narodowej państw w ramach cywilizacji łacińskiej.
- Multikulturalizm i islamizacja państw europejskich jako generator procesu transformacji ich tożsamości narodowych (ekspansja demograficzna napływowych społeczności muzułmańskich, wykorzystanie procedur demokratycznych a postępująca islamizacja państw w Europie).

9.

Pluralizm we współczesnym świecie: szanse, wyzwania, zagrożenia (panel organizowany przez IPSA Research Committee 16 - Socio-Political Pluralism)

Moderatorzy:

Dr hab. Mikołaj Cześnik, Dr Łukasz Zamęcki

Opis:

Świat wokół nas bardzo się zmienia w ostatnich dziesięcioleciach. Obserwujemy dynamiczne przeobrażenia społeczne i demograficzne (w tym migracyjne). Struktury gospodarcze współczesnych państw ewoluują. Postęp technologiczny jest błyskawiczny. Następują też poważne zmiany polityczne, pozytywne (procesy pokojowe, międzynarodowe integracje itp.), jak i negatywne (wojny, konflikty, secesje itp.). 
Współczesne społeczeństwa ulegają w związku z tym procesom głębokich transformacji, także w zakresie pluralizmu. Wiele z nich przechodzi gwałtowne procesy „pluralizacji” (szczególnie kulturowej), co ma związek z migracjami, dyfuzją kulturową, a także postępem technologicznym. Inne kraje doświadczają przeciwnych procesów unifikacji (czasami przymusowej) i/lub kulturowej homogenizacji. Pojawia się pytanie o stan pluralizmu we współczesnym świecie.
Głównym celem panelu jest więc omówienie „stanu pluralizmu” w naszych czasach. Kilka kwestii wymaga empirycznego rozstrzygnięcia i/lub teoretycznego namysłu: Jak „pluralistyczny” jest obecny świat i czy jest bardziej pluralistyczny niż wcześniej? Jakie są obecnie główne korelaty pluralizmu? Jakie są główne wyzwania i zagrożenia? Jakie czynniki kulturowe, społeczne, technologiczne, ekonomiczne, religijne i polityczne wzmacniają pluralizm, a które mu zagrażają?
Interesują nas przede wszystkim studia empiryczne dotyczące wyżej wymienionych pytań. Szczególnie mile widziane są referaty komparatystyczne, które porównują zagadnienie pluralizmu i oferują uniwersalne wyjaśnienia tego zjawiska. Interesujące są także wnikliwe studia przypadków.

10.

Polityczność różnorodności

Moderator:

Dr hab. Edyta Pietrzak

Opis:

Kategorie takie jak: wiek, płeć, pochodzenie, wyznanie, sprawność fizyczna, status społeczny, czy orientacja seksualna w tradycyjnych organizacjach społeczno-politycznych funkcjonowały na marginesach sfery publicznej lub w sferze prywatnej i wielokrotnie stanowiły przyczynek do wykluczenia. W dzisiejszym świecie obserwujemy globalny proces ich przesunięcia z peryferii do centrum sfery publicznej oraz rosnącą siłę głosu marginalizowanych dotąd mniejszości. Jest to głos zmieniający dynamikę demokratycznych systemów politycznych. Czy współczesne państwo za nim nadąża? Tematyka różnorodności przynależy do tematów „trudnych” badawczo. W Polsce oprócz badań nad marginalizacją, wielokulturowością, czy dyskryminacją oscylujących wokół osi wykluczenie-włączanie, podejmowana jest w aspekcie zarządzania różnorodnością, które oznacza dostrzeganie różnic między ludźmi i świadome rozwijanie strategii i polityk tworzących klimat szacunku oraz środowisko, w którym każda osoba może realizować swój potencjał, przyczyniając się do sukcesu organizacji. Jakie konsekwencje dla tej definicji miałaby zmiana pojęcia „organizacja” na „państwo”? Celem panelu jest dyskusja nad politycznym potencjałem różnorodności. Zapraszamy badaczki  i badaczy zainteresowanych teorią polityki, podejściem interpretacyjnym w politologii, czy antropologią polityczną.

pluralizm, wspólnota, prawa człowieka, wykluczenie, włączanie, obywatelstwo

11.

Politolog jako komentator życia politycznego. Ekspert? Recenzent? Strażnik reguł? Przewodnik?

Moderator:

Dr hab. Sławomir Sowiński

Opis:

Głównym celem panelu jest kontynuowanie środowiskowej debaty na temat publicznej roli i odpowiedzialności politologów komentujących w mediach życie polityczne. Coraz wyraźniej dostrzegalna obecność politologów w polskich mediach, coraz istotniejszym czyni pytanie na temat roli w jakiej mogą (powinni) występować, a także zakresu ich odpowiedzialności. Pytanie o rolę politologa komentatora dotyczy tego: w jakim zakresie występować on powinien jako ekspert tłumaczący meandry polityki? Na ile może i powinien być oceniającym politycznych aktorów recenzentem? Czy powinien wchodzić w role strażnika reguł systemu polityczne? Czy wolno mu wchodzić w rolę społecznego przewodnika?

Wiążąca się z tym kwestia odpowiedzialności politologa dotyczy między innymi określenia w jakim stopniu odpowiada wobec opinii publicznej? w jakim zakresie wobec dobra wspólnego jakim jest państwo? a przede wszystkim, jaką odpowiedzialność nakłada na niego etos bezstronnego naukowca.

12.

Państwo wobec megatrendów energetycznych

Moderator:

Dr hab. Krzysztof Tomaszewski

Opis:

Jednym z istotnych wyzwań dla współczesnego państwa jest zapewnienie bezpieczeństwa gospodarczego. Jest to ściśle powiązane z polityką energetyczną oraz działaniami w zakresie bezpieczeństwa energetycznego. Kluczowa z punktu widzenia oceny polityki energetycznej danego państwa wydaje się umiejętność reagowania na tzw. megatrendy, czyli nowe tendencje oraz zjawiska, które pojawiają się w skali globalnej. Działania państwa w tej sferze mogą być analizowane zarówno przez pryzmat uwarunkowań wewnętrznych (np. stan narodowego sektora energetycznego, dywersyfikacja kierunków i źródeł dostaw energii, postawy społeczne wobec przemian zachodzących w gospodarce), jak i uwarunkowań zewnętrznych (np. udział w międzynarodowych strukturach współpracy, specyfika stosunków bilateralnych z państwami dostawcami surowców energetycznych, nowe technologie energetyczne).
Celem panelu jest podjęcie dyskusji wokół następujących pytań badawczych:
- Jakiego rodzaju nowe trendy, zjawiska, problemy pojawiają się jako wyzwanie dla współczesnych państw w obszarze polityki energetycznej?
- W jaki sposób państwa mogą radzić sobie z tego rodzaju wyzwaniami?
- Czy megatrendy wpływają na zmiany w systemie politycznym oraz funkcjonowaniu współczesnego państwa w sferze polityki energetycznej?

13.

Śródziemnomorski model zmian w państwie

Moderator:

Dr Rafał Dudała

Opis:

Obszar basenu Morza Śródziemnego wciąż pozostaje faktycznym źródłem dla licznych procesów politycznych i zjawisk społecznych. Wiele z nich, kształtowanych na przestrzeni wieków, przechodzi właśnie znaczącą ewolucję. Przyczyn należy upatrywać zarówno w charakterze przemian wewnętrznych, jak i w dynamice zjawisk zewnętrznych, które z różną siłą wpływają na kraje aż trzech kontynentów. Choć są wśród nich państwa odgrywające główne role na światowej scenie (Hiszpania, Francja, Włochy, Grecja, Turcja, Syria, Autonomia Palestyńska czy Izrael), nierzadko jednak przychodzi im mierzyć się z nieznanymi dotąd wyzwaniami. W tym kontekście rodzą się ważne pytania badawcze:
- Czy i jak dynamika zmian preferowanych wartości wpłynęła na procesy wyborcze i charakter liberalnej demokracji (Malta, Włochy i in.)?
- W jakim stopniu innowacje i nowe technologie sprzyjają postawom populistycznym (Francja, Hiszpania, Turcja i in.)?
- W jakim stopniu zmiany demograficzne wpływają na politykę państw regionu?
- Na ile zmiana roli państwa w gospodarce wzmacnia jego pozycję w obliczu zagrożenia kryzysem? (Grecja, Włochy i in.)?
- Jaki jest wpływ konfliktów wewnętrznych na destabilizację regionu (Syria, Izrael, Autonomia Palestyńska, kraje bałkańskie i in.)?
- Globalizacja – szansa czy zagrożenie dla regionu śródziemnomorskiego?
- W jakim stopniu zmiany zachodzące w państwach śródziemnomorskich znajdują swój rezonans w relacjach z Polską?

14.

Etniczne i religijne uwarunkowania przemian zachodzących na Kaukazie

Moderator:

Dr Renata Król-Mazur

Opis:

Celem panelu jest przeanalizowanie sił sprawczych w relacjach religia –polityka oraz etniczność-nacjonalizm na obszarze Kaukazu. Upadek komunizmu doprowadził do wygenerowania warunków sprzyjających odrodzeniu się religii i instytucji konfesyjnych. To odrodzenie się religii zostało niejednokrotnie wykorzystane do wzrostu nastrojów nacjonalistycznych i stało się orężem w walce o suwerenny byt państwowy. Politycy w swojej działalności sięgali do  legitymacji religijnej. Do polityzacji religii doszło właściwie na terenie całego Kaukazu. W wielu przypadkach doszło do sprzężenia się czynników religijnych i etnicznych, a religia została wykorzystana przez skonfliktowane strony jako narzędzie służące określonej strategii nacjonalistycznej.    Należy mieć na uwadze, że nowo powstałe po rozpadzie ZSRR byty państwowe mają sztucznie wyznaczone granice (jeszcze z czasów carskich i radzieckich) bez respektowania uwarunkowań historycznych, etnicznych i religijnych. To właśnie uwarunkowania etnoreligijne występujące na tym obszarze mają zasadniczy wpływ na charakter bieżących konfliktów: etnicznych, wyznaniowych, społecznych, terytorialnych,  a także na politykę prowadzoną przez państwo wobec własnych obywateli – w tym mniejszości etnicznych i religijnych. 

15.

Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej w kontekście Brexitu

Moderator:

Dr Małgorzata Kułakowska

Opis:

Proponowany panel ma na celu analizę procesów związanych z ‘Brexitem’, czyli wychodzeniem Zjednoczonego Królestwa ze struktur unijnych, jako zmiennych warunkujących funkcjonowanie tego państwa. Analiza obejmować będzie zarówno siły na poziomie wnętrza państwa jak również na poziomie systemu międzynarodowego.
Panel ma w założeniu poszukiwać odpowiedzi między innymi na następujące pytania badawcze:
- W jaki sposób ‘Brexit’ może wpłynąć na procesy równowagi regionalnej w Europie?
- W jaki sposób proces negocjacji towarzyszących ‘Brexitowi’ wpływa na wewnętrzną dynamikę partyjną w ramach Zjednoczonego Królestwa?
- Jakie są możliwe zależności i korelacje pomiędzy wyborami politycznymi Brytyjczyków podjętymi w ramach wyborów parlamentarnych roku 2015, wyborów roku 2017 oraz w ramach referendum na temat Brexitu z roku 2016?
- Jakie zmiany wartości i struktur społecznych towarzyszą procesowi wychodzenia Zjednoczonego Królestwa ze struktur unijnych?
- W jaki sposób Brexit wpisuje się w procesy migracji międzynarodowych?
Procesy związane z ‘Brexitem’ będą zatem analizowane zarówno jako zmienna niezależna, warunkująca wewnętrzną dynamikę polityki brytyjskiej, jak i zmienna zależna – uwarunkowana procesami zmian wartości i struktur w ramach społeczeństwa brytyjskiego, ale również procesami o wymiarze globalnym.

16.

Współczesna demokracja w perspektywie rozwoju nowych technologii

Moderator:

Dr Paweł Matuszewski

Opis:

Internet stworzył nowe, dotychczas nieistniejące możliwości uczestniczenia w polityce. Obywatele posiadający dostęp do Sieci mogą bez trudu wyszukiwać interesujące ich informacje polityczne, dzielić się nimi, zabierać głos w dyskusjach online i wyrażać swoje poglądy. Internet stał się przestrzenią do organizacji spotkań i demonstracji, ale także do agitacji politycznej i mobilizacji do uczestnictwa w wydarzeniach w Sieci oraz poza nią. Zmiany w sposobie komunikacji politycznej, dyskusji publicznej, dostępie, konsumpcji i produkcji informacji politycznej otwierają szereg możliwości wspierających demokrację (jak obniżenie kosztów dostępu do informacji i partycypacji politycznej), lecz również sprzyjają zjawiskom, które stanowią dla niej wyzwanie (np. rozprzestrzenianie się fałszywych informacji, polaryzacja opinii). Główne pytanie badawcze panelu dotyczy tego, jakie są konsekwencje rozwoju nowych technologii dla funkcjonowania systemu demokratycznego? Wśród głównych wątków dyskusji, które chcielibyśmy poruszyć znajduje się polaryzacja i radykalizacja opinii publicznej, zmiana form partycypacji politycznej i obywatelskiej, powstawanie nowych partii, ruchów politycznych i obywatelskich, oraz zjawisko tzw. fake newsów i ich wpływ na procesy polityczne.
Mile widziane są zarówno prace o charakterze empirycznym, jak również poruszające istotne wątki teoretyczne. 

17.

Ruchy w obronie demokracji w Polsce i na świecie – w stronę nowego systemu politycznego?

Moderator:

Dr Anna Radiukiewicz

Opis:

Jak dowodzą raporty Freedom House demokracja  na świecie stoi w obliczu poważnego kryzysu, a jej podstawowe założenia (jak gwarancje wolnych i uczciwych wyborów, prawa mniejszości, wolność prasy i praworządność) są podważane. W odpowiedzi na ten trend, aktywizują się obywatele, organizując masowe demonstracje, które dowodzą, że idea obrony demokratycznych instytucji może generować działania zbiorowe na dużą skalę.
To w celu obrony demokracji i zaprotestowania przeciwko temu, co uznali za ingerencję rządu w ich prawa polityczne i swobody obywatelskie na ulice wyszli obywatele Węgier, Rumunii czy Turcji. Również w Polsce można było obserwować masowe mobilizacje takie jak KOD, Czarny Protest lub Ogólnopolski Strajk Kobiet oraz Łańcuchy Światła przeciwko reformie sądów. Podobny opór – przeciwko autorytarnym i skorumpowanym rządom – dał się odczuć w innych częściach globu np. w: Brazylii, Paragwaju, Korei Południowej czy Tajwanie.
W panelu, biorąc pod uwagę podobieństwa ruchów z różnych regionów/kontynentów oraz specyfikę ruchów obserwowanych w Polsce, rozważone zostaną następujące pytania:
- Kto i dlaczego protestuje? Jak (uwzględniając sposoby i treści) ruchy definiują swoją zbiorową tożsamość?
- Jak określany jest cel protestów? Jakie „narracje” o rzeczywistości są proponowane?
- Czy ruchy pojawiające się w różnych rejonach świata mogą być oznaką nowej fali zmian w dotychczasowym funkcjonowaniu systemów politycznych, w tym zmian w zakresie polityczności – aktywności obywateli w ramach państwa?

18.

Pamięć i polityka pamięci w procesach przemian – państwo demokratyczne a niedemokratyczne

Moderator:

Dr Anna Ratke-Majewska

Opis:

Celem każdego państwa, zarówno demokratycznego, jak i niedemokratycznego, jest kreacja, przekazywanie oraz podtrzymywanie pamięci o określonych momentach przeszłości, po to, by ukształtować stosunek wspólnoty do historii, wpłynąć na jej postrzeganie teraźniejszości oraz ukierunkować na przyszłość. Instytucje państwowe kreują więc politykę pamięci w zależności od potrzeb i interesów danego państwa. Polityka pamięci oraz sama pamięć ulegają w związku z tym nieustannym przemianom, następującym wraz z kolejnymi decyzjami dotyczącymi upamiętniania, zmianami topografii pamięci, inicjatywami edukacyjnymi czy podejmowanymi narracjami odnoszącymi się do przeszłości, na które wpływają zarówno czynniki wewnętrzne, jak i zewnętrzne wobec państwa. Duże znaczenie w procesie przemian pamięci i polityki pamięci odgrywa ponadto postęp technologiczny. W ten sposób istotna współcześnie staje się analiza mediów społecznościowych oraz internetowego fejku, lajku i hejtu, które rozpatrywać można w kontekście ich roli w upamiętnianiu i tworzeniu postaw w społeczeństwie. Rozważania dotyczące tematyki pamięci oraz dróg konstruowania jej treści są wobec tego wciąż niezbędne i aktualne.
Wśród problemów badawczych, na które warto zwrócić szczególną uwagę, znajdują się zwłaszcza pytania:
- W jaki sposób konstruowana jest oraz jakim przemianom ulega pamięć i polityka pamięci w państwach – zarówno demokratycznych, jak i niedemokratycznych?
- W jaki sposób nowe technologie wpływają na sferę upamiętniania?

19.

Państwo w warunkach  ewolucji  regionalnego ładu międzynarodowego  na Bliskim  Wschodzie

Moderatorzy:

Dr Kinga Smoleń, Dr Bartosz Bojarczyk

Opis:

Celem panelu jest identyfikacja i analiza zmiennych, które w XXI wieku warunkują funkcjonowanie państwa w regionie Bliskiego Wschodu. Analiza dotyczyć będzie zmiennych, warunkujących funkcjonowanie państwa na dwóch poziomach: jego wnętrza i systemu międzynarodowego.
Proponowane uwarunkowania na poziomie wnętrza państwa to m.in.:
- wpływ czynnika technologicznego (Internet) na upodmiotowienie jednostek i artykułowanie potrzeb społecznych (tzw. Arabska Wiosna),
- wpływ czynnika gospodarczego na rozwój i stabilność społeczną państwa (kryzysy gospodarcze, problem ubóstwa, surowce energetyczne itp.), 
- wpływ czynnika demograficznego na politykę państwa i jego strukturę społeczną (przyrost naturalny wśród młodych ludzi, problem bezrobocia itp.), 
- zmiana preferowanych wartości społeczeństw i ich wpływ na procesy wyborcze (tzw. Arabska Wiosna), 
- wpływ autorytarnych systemów politycznych na (nie)stabilność państwa i regionu, 
- wpływ zjawiska dysfunkcjonalności władzy na stabilność państwa i regionu, 
- wpływ migracji wewnątrzpaństwowych na stabilność i rozwój państwa.

Proponowane uwarunkowania na poziomie systemu międzynarodowego to m.in.:
- zmiana regionalnego układu sił,
- udział podmiotów spoza Bliskiego Wschodu i ich wpływ na ewolucję regionalnego układu sił, 
- wpływ terroryzmu międzynarodowego na stabilność państwa i regionu,
- wpływ procesów globalizacji na państwo i region, 
- czynnik historyczny, 
- wpływ czynnika migracji międzynarodowych na rozwój i stabilność państwa oraz regionu, 
- proces instytucjonalizacji i jego wpływ na stabilność regionu.

Analiza zmiennych wewnętrznych i zewnętrznych z jednej strony, pozwoli wskazać nowe uwarunkowania funkcjonowania państw w regionie Bliskiego Wschodu. Z drugiej, określić adaptację państwa na poziomie jego wnętrza i systemu międzynarodowego do stale ewolującego systemu.

20.

Консолидация государств Новой Восточной Европы в аспекте новых вызовов и угроз национальной безопасности

Moderator:

Prof. dr hab. Walenty Baluk (проф. Валентин Балюк)

Opis:

После распада Варшавского договора и СССР страны старой Восточной Европы прошли путь демократических преобразований и выбора новых геополитических координат. Ряд консолидированных демократических государств присоединилось к ЕС и НАТО. В начале XXI века в Российской Федерации сформировалась модель суверенной демократии – консолидированного авторитарного государства, предпринимающего попытки воссоздания мировой державы и зоны влияния на постсоветском пространстве. В границах бывшего СССР сформировалась новая геополитическая реальность - Новая Восточная Европа, которая географически расположена между Западом (ЕС, НАТО) и Россией (Д. Тренин). В узком смысле это страны Восточного партнерства, которые проходят сложный период создания национального государства и осознания своей культурной и цивилизационной принадлежности.
В процессе системных преобразований в ряде стран Новой Восточной Европы сформировались относительно устойчивые авторитарные режимы, а в ряде других менее стабильные гибридные политические режимы, сохраняющие элементы демократии и политической конкуренции. Слабость государства на постсоветском пространстве было одной из главных проблем на пути демократического транзита и консолидации демократии. Страны Новой Восточной Европы параллельно решали вопросы консолидации национального государства и построения соответствующей политической системы. Новые вызовы и угрозы национальной безопасности стран Новой Восточной Европы играют определяющее значение в процессе консолидации государства.

21.

Суверенитет versus конкурентоспособность:есть ли выбор у государства?

Moderator:

Professor Alexandra Viktorovna Glukhova (Глухова Александра Викторовна)

Abstract:

Судьбы национального государства в глобальном мире, роль и значение суверенитета, угрозы безопасности и факторы конкурентоспособности стали ведущими темами в современном политологическом дискурсе. Актуализации этой проблематики способствуют не только резко осложнившиеся международные отношения, угрозы региональной и глобальной безопасности, но и внутренние проблемы многих государств. Государство утрачивает статус единственного политического субъекта; нация обнаруживает признаки ослабления единства и гражданской идентичности; хозяйство (экономика) выходит за пределы национальных границ и все больше ориентируется на глобальный масштаб. Формируется новая политическая реальность, осмысление которой становится главной задачей социальных наук. Возникает проблема согласования  экономических интересов, ориентированных на глобальный рынок, и политико-правовых ограничений, налагаемых национальным государством. Глобальная экономика, международные структуры и законодательство, военно-политические союзы адресуют вызов государственной суверенности, но не заменяют собою национальное государство, а интегрируют его в транснациональные регулируемые процессы.  Представляется плодотворной идея У.Бека о замене концепции «эксклюзивного суверенитета» концепцией «инклюзивного суверенитета», взаимовыгодной межгосударственной кооперации.

22.

The Features of Modern Political Marketing

Moderators:

Prof. dr hab. Agnieszka Kasińska-Metryka, Dr Marek Sempach

Abstract:

Nowadays political marketing has a lot of specific features that must be taken into account for applying its tools into electoral field. There are also a lot of similarities between political marketing and commercial marketing. One of the most important is the variety of communication channels. Another question is the purpose of knowing the opinions and attitudes of customers but also the voters. For many years the political marketing activity has been focused on developing the electoral campaign, but now there are also new challenges and one of the most important is the reconstruction of the social trust. 

23.

Transhumanizm jako gnoza XXI wieku w perspektywie biopolitycznej

Moderator:

Dr hab. Piotr Grabowiec

Opis:

Idea panelu inspirowana jest namysłem nad kondycją współczesnego człowieka, który oderwany od natury formułującej go przez miliony lat, dzięki dziełom techniki, jest dziś gotów na porzucenie nieznośnej skorupy biologicznego systemu ograniczeń. To właśnie „projektowane przez trans humanistów „ciało technologiczne” czyni biologiczne ciało homo sapiens podległym wobec dominującego dyskursu, stawia je w opozycji do kultury, spycha poza margines akceptowalności(…)”. Żyjemy w czasach gdy nauka rozwija się szybciej niż nasza moralna świadomość. Wydają się zanikać dotychczasowe granice pomiędzy naturą a kulturą, ciałem a technologią, życiem a śmiercią wreszcie życiem a nieśmiertelnością. Zdało się człowiekowi, iż jest u progu tego momentu w którym, dzięki pełnemu odkryciu ludzkiego genomu i tym samym rozwojowi inżynierii genetycznej może sam sobie powiedzieć, że tym razem ostatecznie tylko on będzie decydował o przyszłości swojego gatunku. Na naszych oczach być może, dojrzewa gnoza technologicznego zbawienia. Może zatem słusznie pisał Eric Voegelin, iż „do dziś scjentyzm jest jednym z najprężniejszych gnostyckich ruchów, a immanentystyczna duma z nauki jest tak mocna, że nawet poszczególne dyscypliny naukowe stworzyły własne odmiany zbawienia”. Idee transhumanizmu, które przybierają również postać religii świeckiej prowadzą jak z optymizmem pisze o tym Ray Kurzweil do stanu w którym „(…) głupia materia i mechanizmy wszechświata będą przekształcone w znakomicie wysublimowane formy inteligencji, które ustanowią (…) epokę ewolucji wzorców informacji. Jest to ostateczne przeznaczenie Osobliwości i wszechświata.” Przeznaczenie zbudowanego wreszcie przez samego człowieka Civitas Dei. Perspektywa politologiczna skłania do analizowania tego procesu cywilizacyjnych zmian dziejącego się pod wpływem biotechnologii, jako procesu w którym zarówno w wymiarze ideacyjnym jak i strukturalnym następuje biopolityczny imperatyw działania biowładzy. Państwo, czy też organizacje państw zmuszone będą do  określania granic rewolucji biotechnologicznej, uprawomocnienia norm, zabezpieczenia podstawowych praw człowieka czy też ich modyfikacji. Wyzwania jakie stają przed politologią wydają się dziś bardzo ważne z punktu widzenia kondycji człowieka w jego wymiarze materialnym (biologicznym), intelektualnym i duchowym. Celem panelu jest podjecie szerszej dyskusji nad współczesnymi zagadnieniami biopolityki i biowładzy skierowanymi przede wszystkim wobec idei transhumanizmu i jej potencjalnych skutków dla kondycji człowieka.

24.

Uwarunkowania zmiany środowiska państwa w regionie Europy Nordycko-Bałtyckiej  oraz Arktyki

Moderator:

Dr hab. Michał Łuszczuk

Opis:

Proponowany panel jest inicjatywą Pracowni Badań Interdyscyplinarnych Europy Nordycko-Bałtyckiej i Arktyki. Region Europy Nordycko-Bałtyckiej oraz Arktyki stanowi pod pewnym względem odrębne środowisko międzynarodowe, w którym, po pierwsze, funkcjonują państwa o różnej (a niekiedy wręcz odmiennej) charakterystyce, a po drugie, zachodzą zarówno dość powszechne, jak i specyficzne dla tych obszarów procesy i zjawiska określane wspólnym mianem „zmiennych warunkujących”. Celem uczestników panelu jest prezentacja i dyskusja wyników badań prowadzonych w ramach Pracowni badań interdyscyplinarnych Europy Nordycko-Bałtyckiej i Arktyki, które pozwalają na lepsze zrozumienie i wyjaśnienie właśnie tych „zmiennych warunkujących” – kluczowych czynników określających stan oraz charakter stosunków międzynarodowych w
tej części świata. Wśród tych zmiennych wskazać można zarówno na czynniki oddziałujące na poziomie wnętrza państwa oraz na poziomie systemu międzynarodowego. Wyróżnikiem panelu jest interdyscyplinarny charakter zgłoszonych referatów, które jakkolwiek są dedykowane wspólnemu przedmiotowi badań jaki stanowi państwo, to jednak oparte są nie tylko na „tradycyjnych” ujęciach wywodzących się z nauk politycznych i nauki o stosunkach międzynarodowych, lecz również sięgają do dorobku innych dziedzin
naukowych. Wiele wskazuje na to, iż właśnie takie szerokie podejście może stanowić nie tylko okazję do krytycznego spojrzenia na dotychczasowe badania, lecz także inspirację do nowych i oryginalnych ujęć.

Europa Nordycka, region Morza Bałtyckiego, Arktyka, stosunki międzynarodowe 

25.

Polska wobec wyzwań implementacji polityki klimatyczno-energetycznej Unii Europejskiej

Moderator:

Dr hab. Sylwia Mrozowska

Opis:

Unia Europejska (UE) zależna od importu energii, zmaga się z niedostateczną dywersyfikacją oraz wysokimi i niestabilnymi cenami energii przy jednoczesnym ogólnoświatowym trendzie wzrostu popytu na energię. W zapewnieniu przewagi konkurencyjnej wśród światowych gospodarek i zdobycie pozycji lidera w zakresie gospodarki niskoemisyjnej ma jej pomóc realizacja Energetycznej Mapy Drogowej 2050. Decyzja ta oznacza m.in. konieczność całkowitego przekształcenia modelu rynku energii obowiązującego w państwach członkowskich UE, których produkcja energii oparta jest na węglu. Dla państwa polskiego następujące kwestie mają znaczenie w prawidłowej implementacji polityki klimatyczno-energetycznej: niedostosowanie technologiczne elektroenergetyki i ciepłownictwa pod względem osiągnięć emisyjnych;zły stan techniczny przestarzałych źródeł i sieci elektroenergetycznych i ciepłownictwa;niewielki zasięg wykorzystania OZE;brak energetyki jądrowej;niska efektywność odbioru. Wśród zagrożeń implementacji tej polityki wymienia się: możliwość osłabienia konkurencyjności polskiej gospodarki i ograniczenia wielkości produkcji oraz kosztowne inwestycje w nowoczesne niskoemisyjne technologie. Z kolei wśród pozytywnych jej skutków możemy znaleźć możliwość przebudowy i unowocześnienia sektora energetycznego. Celem panelu jest dyskusja nad najważniejszymi wyzwaniami implementacji polityki klimatyczno-energetycznej UE w kontekście trwających prac nad „nową” polityką energetyczną Polski. 

26.

Dyplomacja morska 

Moderator:

Dr hab. Agata Ziętek

Opis:

Dyplomacja jest definiowana jako: globalny proces komunikacji między aktorami międzynarodowymi, dzięki któremu w drodze negocjacji poszukuje się rozwiązywania konfliktów; jako instrument polityki zagranicznej lub też jako instytucję (zespół norm, reguł, zwyczajów i ról), która umożliwia aktorom międzynarodowym (państwom) przetrwanie. Przez analogię zatem dyplomacja morska może być definiowana jako proces komunikacji, instrument polityki zagranicznej, czy instytucja, za pomocą których podmioty dyplomacji (państwa) rozwiązują istniejące problemy w obszarach morskich, wykorzystując posiadane zasoby morskie.
Morza i oceany są obecnie obszarem intensywnych interakcji państw wynikających zarówno ze wspólnych, komplementarnych lub też sprzecznych interesów. Wpływa na to wzrost znaczenia komunikacji i transportu morskiego; wykorzystywanie i eksploatacja żywych, i nieożywionych zasobów morskich; proces militaryzacji obszarów morskich czy nierozwiązane spory terytorialne.
Celem dyskusji panelowej jest próba odpowiedzi na następujące pytania:
1. Czy rosnące znaczenie obszarów morskich w stosunkach międzynarodowych wpływa na wzrost liczby państw, które redefiniują swoje interesy w tych obszarach, dążąc tym samym do uzyskania większego wpływu, czy zwiększenia swojej roli morskiej?
2. Czy wraz ze wzrostem znaczenia obszarów morskiej w polityce światowej możemy zaobserwować transformację funkcji marynarki, rozumianej jako instrument  państwa?
3. Czy występują różnice w dyplomacji morskiej państw w różnych regionach, a jeżeli tak to co je warunkuje?4. W czym przejawia się specyfika dyplomacji morskiej?

27.

Kryzysowa przyszłość Unii Europejskiej z perspektywy państw członkowskich

Moderator:

Dr Adam Jaskulski

Opis:

Celem panelu jest analiza wpływu przyszłości Unii Europejskiej, która z perspektywy najbliższych lat będzie miała z pewnością charakter kryzysowy, na państwa członkowskie Unii Europejskiej.
Problemy kryzysów: politycznego, gospodarczego, legitymizacyjnego (m.in. Brexit), migracyjnego, instytucjonalnego; są bardzo szeroko dyskutowany w literaturze naukowej, jako zasadnicze uwarunkowania rozwojowe z perspektywy UE i jej państw członkowskich. Jednakże koniecznym jest analiza potencjalnego wpływu trwania w Unii Europejskiej sytuacji kryzysowej, na funkcjonowanie państw członkowskich. Szczególnie istotnym będzie refleksja odnośnie przyszłych możliwości wszczęcia przez kolejne państwa procedury opuszczenia UE, jako wyrazu braku zaufania do zdolności UE, do wyjścia z sytuacji, w której obecnie się znajduję.
Kluczowym elementem dyskusji będzie także wizja polskiej obecności w Unii Europejskiej, która ze względu na perturbacje w systemie politycznym UE, ale także sytuację wewnętrzną w Polsce, jest przedmiotem coraz szerszych dyskusji.
Przedmiotowy panel organizowany jest przez Sekcję przyszłości integracji i Unii Europejskiej działającą w ramach Polskiego Towarzystwa Studiów Europejskich.

28.

Культурная безопасность государств Восточной Европы

Moderator:

Dr Nadia Gergało-Dąbek

Opis:

Крах коммунизма, конец холодной войны и распад биполярного разделения мира привели к развитию глобализации, которая дает различные шансы, но также несет за собой многие угрозы и риски. Эпоха глобализации создает особые условия для миграции, межкультурных контактов, обмена технологическими достижениями, информацией, трансфера идей и культурных образцов, появления мультикультурализма. В связи с этим весьма серьезной становится опасность значительного сокращения спектра культурного многообразия. В то же время политическое, экономическое, культурное и цивилизационное разнообразие вызывают фрагментацию мира и создают угрозу возникновения конфликтов. Источники многих этнических, религиозных и цивилизационных конфликтов и войн находятся в культуре и являются вызовом для национальной безопасности отдельных стран. На современном этапе проблема защиты собственной культуры, в частности культурной идентичности, от нежелательных внешних воздействий и иностранного господства, является важнейшим фактором сохранения безопасности как таковой. 
Страны Восточной Европы, которые относительно недавно получили независимость и процесс формирования национально-культурной идентичности которых еще не завершен, столкнулись с дополнительными угрозами и вызовами в сфере культурной безопасности. На ряду с глобализацией, миграциями и другими цивилизационными вызовами современного мира, им приходится противостоять также культурной доминации Российской Федерации.

29.

The Impact of American Military Intervention on the Politics of Selected States

Moderator:

Prof. David Jervis

Opis:

This paper examines the impact of foreign military intervention, specifically American-led intervention, on the politics of selected states, especially Iraq, Afghanistan, and Libya. In each of these cases, American intervention resulted in the removal of the pre-intervention government but neither political stability nor effective governance was established in the aftermath. Several reasons can be cited for this outcome. One is that the removal of the preintervention regime led to the re-emergence of ethnic, religious, and other tensions that had been suppressed.  In addition, certain American actions and inactions hindered the effort to create stability. Finally, the presence of large numbers of American troops made them the dominant political actor in these countries and because U.S. political interests did not always coincide with those of the local government, undermined the latter’s power and legitimacy. The paper will discuss and illustrate these points.

 Please note: this paper and any presentation I make to the conference will have to be in English.