Historia święta i jego znaczenie
Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego został ustanowiony przez UNESCO w 1999 roku w odpowiedzi na tragiczne wydarzenia z 1952 roku w Dhace (obecnie stolica Bangladeszu). Tego dnia pięciu studentów zginęło podczas demonstracji, domagając się uznania języka bengalskiego za język urzędowy. Od 2000 roku data ta stała się symbolem walki o zachowanie różnorodności językowej świata.
Według UNESCO, spośród około 6000 języków używanych obecnie na świecie, niemal połowa jest zagrożona zanikiem w ciągu najbliższych dwóch-trzech pokoleń. Zaledwie kilka procent istniejących języków jest reprezentowanych w Internecie – jednym z najważniejszych współczesnych narzędzi komunikacji. Badania wskazują, że co dwa tygodnie zanika jeden język, a 40 procent populacji świata nie ma dostępu do edukacji w swoim ojczystym języku.
Język polski - charakterystyka i znaczenie
Językiem polskim aktywnie posługuje się obecnie około 50 milionów ludzi. Jego status jako jednego z największych języków etnicznych Unii Europejskiej podkreśla jego znaczenie w europejskiej wspólnocie językowej.
Struktura i charakterystyka języka
Język polski należy do rodziny języków indoeuropejskich, a dokładniej do podgrupy języków zachodniosłowiańskich, gdzie funkcjonuje obok czeskiego, słowackiego, kaszubskiego, dolnołużyckiego, górnołużyckiego oraz wymarłego już połabskiego. Jego struktura gramatyczna charakteryzuje się znaczną złożonością:
- Alfabet polski, bazujący na alfabecie łacińskim, składa się z 32 liter, w tym dziewięciu z charakterystycznymi znakami diakrytycznymi (ą, ć, ę, ł, ń, ó, ś, ź, ż).
- System zapisu wzbogacają dodatkowo dwuznaki (sz, rz, cz, ch, dz, dż, dź) oraz trójznak (dzi).
- Język cechuje rozbudowana deklinacja obejmująca siedem przypadków dla rzeczowników, przymiotników, imiesłowów przymiotnikowych, zaimków i liczebników.
- Czasowniki podlegają koniugacji przez osoby, czasy, tryby, strony, liczby oraz aspekty.
Współczesne wyzwania dla języka polskiego
Wpływ mediów społecznościowych
Media społecznościowe znaczenie wpływają na sposób komunikacji, szczególnie wśród młodego pokolenia. Obserwujemy tendencję do skracania wypowiedzi, pomijania polskich znaków diakrytycznych oraz nadmiernego używania zapożyczeń z języka angielskiego. Choć upraszczanie języka to naturalne zjawisko, warto promować dbałość o jego poprawność i bogactwo.
Komunikacja w środowisku biznesowym
W środowisku korporacyjnym zauważalna jest dominacja anglicyzmów oraz żargonu biznesowego, często używanego zamiast istniejących polskich odpowiedników. Zjawisko to prowadzi do powstawania tzw. „ponglishu” - hybrydy językowej łączącej elementy polskie i angielskie, co może wpływać na klarowność komunikacji.
Zmiany w standardach komunikacji
Rozwój technologii i nowych mediów wymusza zmiany w standardach komunikacji, co czasem prowadzi do uproszczeń językowych i zanikania bardziej złożonych form wypowiedzi. Warto jednak pamiętać, że język, aby być skutecznym narzędziem porozumienia, powinien ewoluować w sposób świadomy i odpowiedzialny.
Podsumowanie
Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego to nie tylko okazja do refleksji nad bogactwem językowym świata, ale przede wszystkim przypomnienie o odpowiedzialności za zachowanie tego dziedzictwa dla przyszłych pokoleń. W przypadku języka polskiego wyzwaniem pozostaje znalezienie równowagi między zachowaniem jego integralności a naturalną ewolucją wynikającą ze zmian cywilizacyjnych.
Dbałość o język ojczysty nie oznacza jego hermetyzacji - wręcz przeciwnie, powinna iść w parze z otwartością na rozwój i nowe formy ekspresji, przy jednoczesnym zachowaniu jego fundamentalnych wartości i bogactwa. To zadanie wymaga zaangażowania nie tylko instytucji, ale także mediów, systemu edukacji i wszystkich użytkowników języka – od najmłodszych po osoby kształtujące debatę publiczną.
Z okazji Międzynarodowego Dnia Języka Ojczystego życzymy wszystkim radości z obcowania z językiem oraz inspiracji do jego twórczego i świadomego używania.
Źródła:
Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego (artykuł na stronie Narodowego Centrum Kultury - link otwiera się w nowym oknie)
21 lutego: Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego (artykuł na polskiej stronie UNESCO - link otwiera się w nowym oknie)
Język polski (artykuł na stronie Instytutu Polskiego w Madrycie - link otwiera się w nowym oknie)
UNESCO: połowa języków świata jest zagrożona wyginięciem (artykuł na stronie Biuletynu Polonistycznego - link otwiera się w nowym oknie)
Fot. Pixabay
