Katedra Teorii i Metodologii Nauk o Polityce i Administracji
Profil naukowo-badawczy
Zainteresowania badawcze pracowników Katedry Teorii i Metodologii Nauk o Polityce i Administracji obejmują zarówno problemy ontologiczne (status rzeczywistości politycznej i polityki), jak i epistemologiczne (metody i techniki stosowane przez politologów), czyli wszystkie obszary i warstwy poznania właściwego dla nauk o polityce i administracji oraz jej głównych subdyscyplin i dziedzin.
W Katedrze są prowadzone badania nad:
1) przedmiotem badań (metodologia przedmiotowa),
2) wykonywaniem prac badawczych (metodologia pragmatyczna),
3) efektami badań naukowych oraz ich zastosowaniem (metodologia apragmatyczna).
W ujęciu rzeczowym zakres zainteresowań badawczych pracowników Katedry obejmuje strategie badań politologicznych i modele naukowości; metody i techniki badawcze; narrację politologiczną; rozwój historyczny badań politologicznych; formułowanie prognoz i predykcji oraz teorii różnego typu – zarówno uwikłanych w walkę polityczną (teorie polityki, teorie polityczne), jak również będących przedmiotem sporów naukowych (teorie politologiczne).
Prowadzone aktualnie badania skupiają się na następującej problematyce:
- Metodologia badania myśli politycznej
- Metodologia analizy problemów międzynarodowych i transnarodowych
- Metodologia badań integracji europejskiej
- Metodologia analizy systemów politycznych – demokracja, autorytaryzm, totalitaryzm
- Orientacje teoretyczne, subdyscypliny i dziedziny naukowe w politologii
- Polityka zagraniczna i wewnętrzna jako przedmiot badań politologicznych
- Polityka zagraniczna Rzeczypospolitej Polskiej
- Polityka zagraniczna i wewnętrzna państw Europy Środkowej
- Integracja europejska – fazy, poziomy, analiza
- Procesy decyzyjne w środowisku wewnątrzpaństwowym i w stosunkach międzynarodowych
- Zmiany w administracji publicznej
Celem badań prowadzonych w Katedrze jest: (1) kształtowanie tożsamości naukowej dyscypliny wśród nauk społecznych i humanistycznych poprzez określenie paradygmatu badań naukowych oraz teorii wiedzy politologicznej; (2) analizowanie i konfrontowanie stanowisk teoretyczno-poznawczych w odniesieniu do podstawowych dylematów ontologicznych i epistemologicznych właściwych dla badań w naukach o polityce i administracji; (3) formułowanie prognoz, predykatów, scenariuszy i wariantów rozwoju regionalnego środowiska międzynarodowego w warunkach kryzysu integracji europejskiej, odrodzenia się imperializmu rosyjskiego, powrotu geopolityki w myśleniu politycznym, preferencji dla realizacji interesów narodowych; (4) analiza polityki w zakresie bezpieczeństwa, jej teoretycznego wymiaru, genezy i procesu instytucjonalizacji, uwarunkowań, instytucji i systemów, efektywności i perspektyw oraz (5) tworzenie podstaw politologii stosowanej – praktyczne wykorzystywanie wiedzy politologicznej w działaniach eksperckich i doradczych dla podmiotów politycznych.
PRACOWNICY KATEDRY
Prof. dr hab. Krystyna Trembicka [KIEROWNIK KATEDRY] – politolog i historyk, absolwentka Instytutu Historii na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie (1984) oraz Międzyuczelnianego Instytutu Nauk Politycznych Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie (1985), doktor nauk humanistycznych w zakresie nauki o polityce (1990), doktor habilitowany nauk humanistycznych w zakresie nauk o polityce (2004), profesor nauk społecznych (2014).Kierownik studiów doktoranckich Wydziału Politologii i Dziennikarstwa UMCS (od 2007), Wicedyrektor i Dyrektor Biura Analiz Sejmowych (2017-2020). Autorka i współautorka kilku monografii oraz kilkudziesięciu artykułów naukowych; redaktor naczelny czasopisma „Infos”. Zainteresowania badawcze: myśl polityczna, systemy polityczne, najnowsza historia powszechna, systemy bezpieczeństwa, partie i ruchy polityczne.
Prof. dr hab. Jan Holzer – politolog, profesor na Wydziale Nauk Politycznych i badacz w Międzynarodowym Instytucie Nauk Politycznych, Wydział Nauk Społecznych Uniwersytetu Masaryka w Brnie (Republika Czeska). Profesor na Wydziale Politologii i Dziennikarstwa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Dyrektorprogramumagisterskiego E.MA w The European Inter-University Centre for Human Rights and Democratisation (EIUC) w Wenecji. Autor i współautor dwunastu monografii.Zainteresowania badawcze: teoria reżimów niedemokratycznych i hybrydowych, teoria demokratyzacji, reżimy polityczne państw Europy Wschodniej i byłych republik radzieckich (zwłaszcza Rosji), współczesna polityka czeska.
Dr hab. Jerzy Garbiński, prof. uczelni – absolwent Wydziału Filologii Białoruskiej, Instytut Pedagogiczny w Mińsku (1984) oraz Instytutu Slawistyki PAN (1994), doktor nauk humanistycznych w zakresie literaturoznawstwa (1997) - Wydział Lingwistyki Stosowanej i Filologii Wschodnioslowiańskich, Uniwersytet Warszawski, doktor habilitowany nauk humanistycznych w zakresie historii (2011) - Wydział Humanistyczny, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, profesor nadzwyczajny UMCS (2012).Autor siedemdziesięciu publikacji naukowych i popularnonaukowych, w tym dwóch monografii autorskich, dwóch współautorskich oraz pięciu redagowanych. Uczestnik kilkudziesięciu konferencji naukowych krajowych i międzynarodowych, beneficjent trzech grantów międzynarodowych zrealizowanych w latach 2003-2009we współpracy z Instytutem Slawistyki PAN (Warszawa, Polska) oraz BelarusianInstitute of Arts and Sciences (New York, Stany Zjednoczone).Zainteresowania badawcze: problemy etniczne i polityka narodowościowa w Europie Wschodniej, polsko-białoruskie związki kulturalne i literackie w XIX i XX wieku, dzieje emigracji białoruskiej na Zachodzie po II wojnie światowej, białoruski ruch chrześcijański w XX wieku, mniejszości narodowe na Białorusi, historia i kultura Rosji oraz narodów Kaukazu.
Dr hab. Joanna Sanecka-Tyczyńska – historyk i politolog, absolwentka I Liceum Ogólnokształcącego im. Stanisława Staszica w Lublinie. W 2005 roku ukończyła studia historyczne o specjalności nauczycielskiej na Wydziale Humanistycznym UMCS, specjalizacja w dziedzinie historii najnowszej. W 2009 roku ukończyła stacjonarne studia doktoranckie na Wydziale Politologii UMCS i obroniła pracę doktorską, napisaną pod kierunkiem prof. dr hab. Krystyny Trembickiej. Od 2009 roku zatrudniona na stanowisku adiunkta. Autorka dwóch monografii (Państwo obywatelskie i wspólnota polityczna. Studium o myśli politycznej Prawa i Sprawiedliwości, Lublin 2011, ss. 302; Racja stanu we współczesnej polskiej myśli politycznej 2001-2015, Lublin 2018, ss. 512) oraz kilkudziesięciu artykułów naukowych. Od 17 maja 2019 roku doktor habilitowana w dziedzinie nauk społecznych w dyscyplinie nauki o polityce. Zainteresowania badawcze: współczesna polska myśl polityczna, polityka zagraniczna RP, bezpieczeństwo III RP, najnowsza historia powszechna, metodologiczne i teoretyczne problemy nauk o polityce i administracji.
Dr Dorota Litwin-Lewandowska – adiunkt w Katedrze Teorii i Metodologii Nauk o Polityce i Administracji. Absolwentka IV Liceum Ogólnokształcącego w Lublinie (klasa o profilu germanistycznym i psychologiczno-pedagogicznym). Studia politologiczne w latach 1991-1996 na Wydziale Politologii UMCS, specjalność społeczno-ustrojowa; doktor nauk humanistycznych w zakresie nauki o polityce(2005) - rozprawa doktorska O polską rację stanu w Austrii. Polacy w życiu politycznym Austrii w okresie monarchii dualistycznej (1867-1918), promotor prof. dr hab. Władysław S. Kucharski. Zainteresowania badawcze: metodologia badań politologicznych, socjologia, socjologia polityki, teoria konfliktu społecznego, teoria polityki, teoria demokracji, administracja i zarządzanie.
Dr Tomasz Wicha – absolwent Akademii Dyplomatycznej w Ministerstwie Spraw Zagranicznych RP ukończonej złożeniem egzaminu dyplomatyczno-konsularnego i nadaniem stopnia dyplomatycznego; Master of Science in Professional Communication and Business Management - Clark University; magister politologii UMCS; absolwent lingwistyki stosowanej UMCS (specjalności: tłumaczeniowa i nauczycielska), magister filologii angielskiej (specjalności: język angielski w biznesie i nauczycielska). Zainteresowania badawcze: dydaktyka (nauki humanistyczne i społeczne), polityka zagraniczna RP, system partyjny w Polsce, dyplomacja publiczna.
Dr Mateusz Gancewski - Wykształcenie:2019 – doktor nauk humanistycznych (stopień nadany przez Radę Wydziału Historycznego Uniwersytetu Jagiellońskiego na podstawie rozprawy: Młodzi konserwatyści krakowscy (przyszli stańczycy) w politycznej szkole Hotelu Lambert (pod kierunkiem dr. hab. Krzysztofa Daszyka, prof. UJ). 2013 – magister historii (UJ) – studia ukończone w ramach Indywidualnego Toku Studiów (ITS), pod opieką naukową prof. dr. hab. Andrzeja Nowaka i dr. hab. Krzysztofa Daszyka, prof. UJ). 2011 – licencjat historii (UJ).2008 – absolwent Liceum im. Stanisława Staszica w Lublinie (matura międzynarodowa (International Baccalaureate). Zainteresowania badawcze:1) Historia najnowsza – polityka zagraniczna Francji pod koniec XX i na początku XXI w. 2) Historia powszechna i historia Polski XIX w. – ze szczególnym uwzględnieniem historii politycznej oraz historii myśli politycznej, społecznej, religijnej Hotelu Lambert oraz krakowskich stańczyków. Najnowsza publikacja: U źródeł obozu stańczykowskiego. Młodzi konserwatyści krakowscy (przyszli stańczycy) w politycznej „szkole” Hotelu Lambert.
Wybrane publikacje:
- Adaptacja-reforma-stabilizacja. Przestrzeń publiczna we współczesnych systemach politycznych, red. W. Paruch, P. Maj, T. Koziełło, Rzeszów 2010.
- Balík S., Hloušek V., Kopeček L., Holzer J., Pšeja P., Roberts A. L., Czech Politics: From West to East and Back Again, Opladen 2017.
- Cechy – procesy – przebudowa. Przestrzeń publiczna we współczesnych systemach politycznych. red. W. Paruch, P. Maj, T. Koziełło, Rzeszów 2011.
- Holzer J., Balík S., Postkomunistyczne reżimy niedemokratyczne. Badania nad przemianami teorii politycznej w okresie po transformacji ustrojowej, Kraków 2009.
- Holzer J., Mareš M. [et al.], Challenges To Democracies in East Central Europe, Routledge 2016.
- Holzer J., Molek P. [et al.], Demokratyzacja i prawa człowieka. Spojrzenie z Europy Środkowej, Kraków – Brno 2015.
- Między rzeczywistością polityczną a światem iluzji: Rozwiązania problemu mniejszości narodowych w polskiej myśli politycznej XX wieku, red. J. Jachymek, W. Paruch, Lublin 2001.
- Myśl Białoruska XX wieku: filozofia, religia, kultura. Wybór tekstów, wstęp i opracowanie J. Garbiński, Warszawa 1998.
- Niepodległość – zależność – suwerenność: Problematyka zagraniczna w najnowszej polskiej myśli politycznej, red. W. Paruch, K. Trembicka, Lublin 2007.
- Paruch W., Myśl polityczna obozu piłsudczykowskiego, Lublin 2005.
- Paruch W., Od konsolidacji państwowej do konsolidacji narodowej: Mniejszości narodowe w myśli politycznej obozu piłsudczykowskiego (1926–1939), Lublin 1997.
- Paruch W., Trembicka K., Typologia systemów bezpieczeństwa w XIX i XX wieku, Lublin 1996.
- Sanecka-Tyczyńska J., Państwo obywatelskie i wspólnota polityczna. Studium o myśli politycznej Prawa i Sprawiedliwości, Lublin 2011.
- Sanecka-Tyczyńska J., Racja stanu we współczesnej polskiej myśli politycznej 2001-2015, Lublin 2018.
- Świat wokół Rzeczypospolitej: Problematyka zagraniczna w polskiej myśli politycznej w pierwszej połowie XX wieku, red. W. Paruch, K. Trembicka, Lublin 2007.
- Trembicka K., Między apologią a negacją. Studium myśli politycznej Komunistycznej Partii Polski w latach 1918-1932, Lublin 1995.
- Trembicka K., Między utopią a rzeczywistością. Myśl polityczna Komunistycznej Partii Polski (1918-1938), Lublin 2007.
- Trembicka K., Okrągły stół w Polsce. Studium o porozumieniu politycznym, Lublin 2003.
- Trembicka K., Wrogowie w myśli politycznej Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, Lublin 2013.
- Więcej niż niepodległość: Polska myśl polityczna (1918–1939), red. J. Jachymek, W. Paruch, Lublin 2001.
- Wprowadzenie do studiów wschodnioeuropejskich, red. W. Paruch, A. Mironowicz, T. Wicha, vol. 1: Bałkany. Przeszłość –teraźniejszość – przyszłość, Białystok 2013.
- Wprowadzenie do studiów wschodnioeuropejskich, red. W. Paruch, A. Mironowicz, T. Wicha, vol. 2: Ukraina i Białoruś: przeszłość i współczesność ziem między Rzeczpospolitą a Rosją, Białystok 2013.
- Wprowadzenie do studiów wschodnioeuropejskich, red. W. Paruch, A. Mironowicz, T. Wicha, vol. 3: Rosja, Białystok 2013.
- Wprowadzenie do studiów wschodnioeuropejskich, red. W. Paruch, A. Mironowicz, T. Wicha, vol. 4: Armenia, Azerbejdżan, Gruzja – przeszłość i teraźniejszość, Białystok 2013.
Wybrane projekty naukowe
- Aktualne wyzwania demokracji w ESW - GAČR, 2011-2015 [prof. J. Holzer].
- Grant Białoruskiego Instytutu Nauki i Sztuki w Nowym Yorku: opracowanie spuścizny religijnej arcybiskupa MikalajaMacukiewicza, hierarchy Białoruskiej Autokefalicznej Cerkwi Prawosławnej na Zachodzie [prof. J. Garbiński].
- Nauki polityczne w Europie Środkowej - GAČR, 2007-2009 [prof. J. Holzer].
- Priorytet 1 i 2 Europejskiego Funduszu Społecznego, projekt Podyplomowe Studia Kwalifikacyjne w zakresie ITC, języka obcego i Wiedzy o społeczeństwie, realizowany w roku akademickim 2007–2008[prof. W. Paruch].
- Projekt Kapitał Ludzki 2007-2013, UMCS na rynku pracy. Studia wschodnioeuropejskie [prof. W. Paruch].
- Russian as a Friend or Enemy? – GA MU, 2016-2018 [prof. J. Holzer].
- grant indywidualny MNiSW, NPRH, Uniwersalia 2.1 (2018) [dr D. Litwin-Lewandowska]
- grant MNiSW "Dialog" (2018, 2019) [prof. dr hab. W. Paruch, dr D. Litwin-Lewandowska]
Działalność dydaktyczna
- Decydowanie polityczne
- Geografia polityczna
- Historia instytucji bezpieczeństwa wewnętrznego
- Historia instytucji politycznych
- Język angielski specjalizacyjny
- Koncepcje bezpieczeństwa narodowego w Polsce
- Linguistic and political aspects of the political speeches made in the EU institutions
- Methods in political science
- Metodologia badań politologicznych
- Modern Czech Politics
- Modern instruments of public diplomacy
- Najnowsza historia powszechna
- Non-democratic and hybrid regimes
- Ochrona tożsamości narodowej
- Polityka zagraniczna Rzeczypospolitej
- Socjologia polityki
- Teoria polityki
- Teoria wiedzy politologicznej
- The linguistic and political analysis of the presidential campaigns in the USA
- The notion of internal and external security in the political thought of Polish parliamentary parties in the XXI century
- Theory of politics
- Wstęp do badań politologicznych
- Zarządzanie kryzysami politycznymi
- Źródło w badaniach politologicznych
