Naukowcy z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie opracowali wynalazek, który może zrewolucjonizować środowisko pszczelarskie, przyczyniając się do polepszenia kondycji pszczelich rodzin oraz do zmniejszenia strat w produkcji miodu wynikających z niewłaściwej nadbudowy węzy przez pszczoły lub z powodu jej spływania.
Przedmiotem wynalazku jest przenośne urządzenie elektro-mechaniczne pozwalające na wykonanie analizy wosku, np. pszczelego, pod kątem obecności dodawanych zanieczyszczeń. Urządzenie pozwala w szybki, a jednocześnie w stosunkowo tani sposób ustalić jakość badanego wosku pszczelego w odniesieniu do obecności sztucznych domieszek oraz ocenić jego przydatność, w szczególności w gospodarce pasiecznej.
Zasada działania urządzenia została opisana w trzech międzynarodowych zgłoszeniach patentowych. Autorami wynalazku są pracownicy uczelni: prof. dr. hab. Mariusz Gagoś z Wydziału Biologii i Biotechnologii UMCS, dr Marek Pietrow i dr Jan Wawryszczuk z Wydziału Matematyki, Fizyki i Informatyki UMCS.
Innowacyjne urządzenie skierowane jest głównie do środowiska związanego z pszczelarstwem, gdyż z powodu powszechnego fałszowania wosku pszczelego istnieje zapotrzebowanie na metodę, która w sposób szybki i tani potrafi odróżnić wosk naturalny i wosk modyfikowany. Fałszowanie wosku stało się nagminne, ponieważ nie istnieją procedury nakazujące rutynową kontrolę jakości wosku jako surowca wprowadzanego na rynek. Wzrastająca świadomość problemu wytworzyła potrzebę kontroli wosku pszczelego obecnego na rynku.
Aktualnie powszechnie stosowane metody oceny jakości wosku polegają na ocenie organoleptycznej lub wykonaniu analiz przy wykorzystaniu chromatografii gazowej połączonej ze spektrometrią masową GC-MS, spektroskopii w podczerwieni FTIR, kalorymetrii skaningowej DSC. Są to metody kosztowne i wymagają dostarczenia próbek do laboratoriów, gdzie znajdują się urządzenia pomiarowe. Do wyznaczenia jakości wosku praktykowane jest zlecenie wykonania badania GC-MS wykazującego łączną ilość węglowodorów nasyconych w próbce, która odnoszona jest do normy specyficznej dla naturalnych wosków. Koszt powyższego badania wynosi ok. 300 zł za próbkę (co jest równoważne cenie za ok. 10 kg wosku pszczelego w skupie). W związku z wysoką ceną badania wykonywane jest ono rzadko, zwłaszcza przez małych producentów wosku.
Problem zafałszowań jest ważny także dlatego, że wosk pszczeli, zaraz po miodzie, jest jednym z najważniejszych produktów pszczelich wykorzystywanym nie tylko w pszczelarstwie, ale także w wielu gałęziach przemysłu, m.in. w farbiarskim, zbrojeniowym, metalurgicznym, farmaceutycznym czy kosmetycznym.
Proces konstrukcyjny urządzenia polegał na stworzeniu układu wnikającego bezpośrednio w próbkę i pozwalającego uzyskać informacje o jej właściwościach fizykochemicznych, co pozwala ustalić podobieństwo do wosku naturalnego.
Urządzenie jest na najwyższym, 9. poziomie gotowości technologicznej.
Centrum Transferu Wiedzy i Technologii UMCS prowadzi obecnie działania związane z komercjalizacją wynalazku i poszukiwaniem potencjalnych nabywców technologii. Stworzony na UMCS innowacyjny woskomat cieszy się ogromnym zainteresowaniem.
Kontakt z Centrum Transferu Wiedzy i Technologii UMCS: Pl. Marii Curie-Skłodowskiej 5, pok. 1209, Lublin
Dyrektor Anna Grzegorczyk, email: anna.grzegorczyk@umcs.pl
