Studenckie Koło Naukowe Etnolingwistów

W dniach 4–7 lipca 2019 r. na Uniwersytecie Wileńskim odbyło się międzynarodowe seminarium lingwistyki kulturowej „Wartości w językowym obrazie świata Litwinów i Polaków”. Głównym organizatorem seminarium ze strony Uniwersytetu Wileńskiego była prof. dr Krystyna Rutkowska, zaś z ramienia Instytutu Filologii Polskiej UMCS – dr hab. prof. UMCS Stanisława Niebrzegowska-Bartmińska. W skład komitetu naukowego weszli prof. dr hab. Jerzy Bartmiński (UMCS), prof. dr Irena Smetonienė (Uniwersytet Wileński), prof. dr hab. Anna Tyrpa (Instytut Języka Polskiego PAN), doc. dr Viktorija Ušinskienė (Uniwersytet Wileński), doc. dr Vilma Zubaitienė (Uniwersytet Wileński). W wydarzeniu wzięli udział badacze z Zakładu Tekstologii i Gramatyki Współczesnego Języka Polskiego UMCS oraz członkowie konwersatorium EUROJOS, tj. prof. dr hab. Jerzy Bartmiński, dr hab. prof. UMCS Stanisława Niebrzegowska-Bartmińska oraz: dr hab. Marta Nowosad-Bakalarczyk, dr hab. Joanna Szadura i współpracująca w sposób stały z zespołem lubelskim dr Beata Żywicka z Państwowej Wyższej Szkoły Wschodnioeuropejskiej w Przemyślu. Uczestnikami spotkania naukowego w Wilnie byli również doktoranci z Instytutu Filologii Polskiej UMCS – mgr Sara Akram i mgr Damian Gocół oraz członkowie Studenckiego Koła Naukowego Etnolingwistów UMCS: Magda Dąbrowska, Adrian Grzesiuk, Dawid Kobylański i Patrycja Szura.

Seminarium rozpoczęło się od powitania uczestników. Naukową część spotkania otworzyły wykłady mentorów – prof. dra hab. Jerzego Bartmińskiego oraz dr hab. prof. UMCS Stanisławy Niebrzegowskiej-Bartmińskiej. Refleksję nad zagadnieniami aksjologicznymi otworzyła prof. dr Irena Smetonienė (Uniwersytet Wileński) referatem o pojęciu WARTOŚCI w litewskim językowym obrazie świata. W tematykę wpisywał się także referat doc. dr Bronė Stundžienė (Uniwersytet Wileński) o litewskim krajobrazie kulturowym w folklorze oraz wystąpienie dr Jūratė Pajėdienė (Instytut Języka Litewskiego) o systemie wartości w dyskursie codzienności Żmudzinów. Aspekt filozoficzny języka jako zjawiska, kształtującego tożsamość człowieka, przedstawił doc. dr Naglis Kardelis (Uniwersytet Wileński). Z kolei obraz człowieka utrwalony w tekstach gwarowych zaprezentowały dr Vilija Sakalauskienė i dr Vilija Ragaišienė (Instytut Języka Litewskiego). Przedmiotem analiz był nie tylko system językowy, ale również dane ankietowe, na podstawie których dr Beata Żywicka (Państwowa Wyższa Szkoła Wschodnioeuropejska w Przemyślu) zrekonstruowała obraz NARODU, utrwalony w języku polskim, zaś Karolina Słotwińska i prof. dr Krystyna Rutkowska (Uniwersytet Wileński) – litewski obraz MATKI. Materiał badawczy stanowiły także konkretne teksty, np. medialne czy poetyckie. Warto wspomnieć chociażby o zaprezentowaniu przez doc. dr Kingę Geben (Uniwersytet Wileński) obrazu Wilna w idiolekcie Czesława Jankowskiego czy też obrazu Polaka w tekstach medialnych przez dr Martę Hartenberger (Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy). Kwestie tożsamościowe ujawniły się w wystąpieniu prof. dr hab. Zofii Sawaniewskiej-Mochowej (Instytut Slawistyki PAN), która opowiadała o wyborach tożsamościowych i językowych potomków ziemian litewskich w świetle egodokumentów.

Drugiego dnia uczestnicy seminarium mieli okazję zwiedzić wileńską starówkę, a trzeciego odwiedzili Troki oraz mogli degustować dania kuchni karaimskiej. Ostatniego dnia obrady przeniosły się do odrestaurowanego Pałacu Balińskich w Jaszunach, którego historię przybliżył przewodnik.